Abstrakt: |
Celem badania była ocena skutków wąchania przez młodzież lotnych substancji organicznych na ośrodkowy układ nerwowy. Badaniem objęto osoby przebywające w ośrodkach rehabilitacyjno-readaptacyjnych Towarzystwa Zapobiegania Narkomanii w Brzezince i Wólce Przybojewskiej oraz w ośrodkach Monaru w Gdańsku i Łodzi; wyłączono osoby po urazach okołoporodowych, urazach głowy z utratą przytomności, używające innych substancji psychoaktywnych, ze stwierdzonym upośledzeniem umysłowym lub przebytym schorzeniem mogącym wpływać na stan ośrodkowego układu nerwowego. Zastosowano: tomografię komputerową, elektroencefalografię, baterię testów psychologicznych: Wechlser-Bellevue, Benton, Bender-Gestalt i Rey. Do analizy statystycznej zakwalifikowano wyniki 102 osób w wieku 12-20 lat (94 chłopców, sześciu dziewcząt). Stwierdzono, że długotrwałe wąchanie lotnych związków organicznych wywiera szkodliwy wpływ na ośrodkowy układ nerwowy i w większości wywołuje uzależnienie psychiczne. U 26 osób stwierdzono poszerzenie przestrzeni płynowych wewnątrz- i okołomózgowych, poszerzenie bruzd kory mózgowej oraz układu komorowego i przestrzeni podpajęcznej, szczególnie nad płatami czołowymi, wskazujące na organiczne zmiany tkanki mózgowej; u 76 osób CT było w granicach normy. W badaniach elektroencefalograficznych tylko 28 osób miało zapis prawidłowy, u 21 był na pograniczu normy, u 29 destrukcja zapisu była miernego stopnia, u 24 zapis był wybitnie patologiczny, połączony z całkowitą destrukcją zapisu i licznymi nieprawidłowymi grafoelementami. W badaniach testem Wechlser-Bellevue stwierdzono u 29 osób iloraz inteligencji poniżej przeciętnej, u 55 przeciętny, u 18 powyżej przeciętnej; u większości była widoczna przewaga skali bezsłownej nad słowną, co wskazywało na istotne zaniedbania środowiskowe i szkolne. Ocena zmian organicznych z mózgu: testem Bentona wykryto patologię u 49 osób, Bender-Gestalt u 79, w pierwszej próbie testem Reya wykryto patologię u 55, a drugiej u 65 badanych. Utworzony na podstawie wyników testów wskaźnik organiki ośrodkowego układu nerwowego wykazał u ponad 1/3 uogólnioną patologię organiczną, u blisko połowy zaburzenia funkcji poznawczych i pamięciowych. Ze 102 badanych staż wąchania (od pierwszego do ostatniego seansu) niższy niż rok miały 34 osoby, staż do dwóch lat miało 39 osób, od dwóch lat i dłuższy – 29 osób. Według kryterium intensywności wąchania badani dzielili się na trzy grupy: staż do sześciu miesięcy intensywnego wąchania – 38 osób, od sześciu do 12 miesięcy – 28 osób, powyżej 12 miesięcy – 36 osób. Ponad połowa podała, że średnio czas wąchania nie trwał dłużej niż dwie godziny, reszta podała dwie godziny i więcej. Staż wąchania, intensywnego wąchania, czas trwania seansu i czas od ostatniego wąchania nie miały bezpośredniego wpływu na obserwowaną patologię w badaniu CT, EEG i testach psychologicznych. 52 osoby podawały, że wąchały tylko kleje, 11 osób – rozpuszczalniki, 39 – jedne i drugie. Wszyscy badani zaczynali wąchać z grupą rówieśników, w miarę upływu czasu prawie 2/3 przechodziło na wąchanie w samotności. 1/3 zaprzeczała, że odczuwała przyjemność lub przymus psychiczny i kontynuowała niesystematycznie wąchanie pod presją grupy rówieśników. Wszyscy badani podawali, że w trakcie wąchania czuli się odurzeni oraz mieli halucynacje wzrokowe, 2/3 miało również halucynacje słuchowe. |