Abstrakt: |
Badaniem objęto 566 nauczycieli i 417 rodziców uczniów z 60 szkół. Celem badania było zebranie opinii wśród tych dwóch grup o czynnikach wpływających na dobrą pracę szkoły. Uczniowie, których rodzice wzięli udział w badaniu, i nauczyciele pochodzili z sześciu typów szkół: podstawowych państwowych i społecznych, liceów ogólnokształcących państwowych i społecznych, techników i zasadniczych szkół zawodowych. W badaniu posłużono się ankietą, której kwestionariusz składał się z zestawu 22 czynników przyczyniających się do dobrego funkcjonowania szkoły. Badanych poproszono o ustosunkowanie się do każdego z czynników w pięciostopniowej skali – od „w bardzo małym stopniu” do „w bardzo dużym stopniu” wpływa na dobre funkcjonowanie placówki. Na podstawie wyników ankiety wyróżniono trzy rodzaje atrybucji: romantyczny ład interpersonalny, polityczna niezależność szkoły i liberalna autonomia nauczycieli oraz tradycja i biurokratyczna sprawność. Do pierwszej atrybucji należały następujące czynniki: przyjazny stosunek nauczycieli do uczniów; nauczyciele kochający swoją pracę; przedsiębiorczy, silny dyrektor, który potrafi wszystko zorganizować; ścisła współpraca szkoły z rodzicami; wprowadzanie nowości w nauczaniu; stałe dokształcanie; sprawny samorząd szkolny. Do atrybucji drugiej – polityczna niezależność szkoły i autonomia nauczycieli – należały następujące elementy: większa niezależność szkół od kuratorium i ministerstwa; przejęcie szkoły przez samorząd lokalny – gminę; szersza realizacja programów autorskich; zmniejszenie programów nauczania niektórych przedmiotów; odpowiednio wysokie zarobki nauczycieli; opłaty za naukę szkolną; małe klasy. Do trzeciej atrybucji – tradycja biurokratyczna – należały następujące czynniki: doświadczeni, wiele lat pracujący nauczyciele; posiadanie przez nauczycieli wyższego wykształcenia; umiejętność zdyscyplinowania uczniów; zdolni, chętni do pracy uczniowie; przemyślane zarządzanie władz oświatowych, tzn. ministerstwa i kuratorium; dobre warunki lokalowe szkoły; budżet wystarczający na potrzeby szkoły. Badanie wykazało, że nauczyciele szkół podstawowych społecznych oraz liceów państwowych dużo częściej odrzucają romantyczny ład interpersonalny jako składnik dobrego funkcjonowania szkoły niż nauczyciele placówek pozostałych typów. Natomiast rodzice, którzy odrzucają ład romantyczny, to rodzice uczniów z państwowych szkół podstawowych, obu typów liceów oraz zasadniczych szkół zawodowych. Nauczyciele i rodzice uczniów ze szkół społecznych zgodnie wybierają atrybucję liberalną; osiągają przy tym niższe niż średnie wskaźniki wyboru atrybucji biurokratycznej. |