Abstrakt: |
Publikacja stanowi omówienie i krytyczną analizę koncepcji edukacyjnej wartości dodanej (EWD) jako narzędzia polityki oświatowej. Metoda edukacyjnej wartości dodanej może znaleźć zastosowanie w ocenie efektywności nauczania w gimnazjach i szkołach maturalnych w zakresie sprawdzanym na egzaminach zewnętrznych. Tworzenie modeli szacowania EWD dla gimnazjów weszło już w fazę pilotażową. W wypadku szkół maturalnych potrzeba jeszcze dalszych prac, by doprowadzić metodę do fazy pilotażowej. Ważną przeszkodą jest stopień skomplikowania formuły egzaminu maturalnego i jego niestabilność. Dopiero wprowadzenie obowiązkowego egzaminu maturalnego z matematyki i języka obcego na egzaminie gimnazjalnym pozwoli konstruować w pełni wartościowe wskaźniki EWD dla szkół średnich. Kontrola wpływu czynników środowiskowych pozwala traktować EWD jako zdecydowanie lepszą miarę efektywności nauczania. Badania wskazały, że istnieją znaczące korelacje EWD z niezależnymi miarami jakości nauczania, ale pokazały również, że wiele empirycznych wskaźników jakości, opartych na opiniach i ocenach uczniów i rodziców, nie potwierdza jednoznacznie przewagi miar EWD nad wynikami egzaminów. Dopóki dalsze badania nie dostarczą mocnych przesłanek dla takich uogólnień, należy wskaźniki EWD interpretować jako miarę efektywności nauczania w zakresie sprawdzanym na egzaminach zewnętrznych. By podkreślić tę zawężającą interpretację, warto rozważyć zastąpienie powszechnie na świecie stosowanej nazwy edukacyjna wartość dodana terminem: egzaminacyjna wartość dodana. Metoda EWD pozwala oceniać skuteczność działań innowacyjnych, prowadzonych w skali regionu, gminy czy szkoły. Ale przede wszystkim jest instrumentem kontroli jakości pracy szkół. W ewaluacji zewnętrznej metoda EWD powinna być używana do identyfikacji placówek o szczególnie niskiej lub szczególnie wysokiej efektywności nauczania, określonej na podstawie wskaźników wieloletnich. Identyfikacja tych pierwszych powinna prowadzić do uruchamiania działań naprawczych ze strony nadzoru pedagogicznego, rozpoznanie najlepszych placówek pozwala niearbitralnie wybierać szkoły, które mogą być źródłem inspiracji dla innych. Przedstawione w tym raporcie wyniki prac zespołu metodologicznego, pracującego przy Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, wykazały, że metoda edukacyjnej wartości dodanej może być z powodzeniem stosowana w realiach polskiego systemu oświaty. Należy jednak pamiętać, że wykonano dopiero wstępne prace nad aplikacją metody EWD w Polsce. Raport kończy się omówieniem potencjalnych zagrożeń w systemie oświaty, związanych z wprowadzeniem metody EWD. Są to problemy takie jak: niebezpieczeństwo niedoszacowania znaczenia efektywności nauczania, interpretacja niewielkich różnic między szkołami, nasilenie rywalizacji między nauczycielami i szkołami, nauczanie „pod testy” i oszustwa egzaminacyjne. |
Publikacje: |
- Dolata, R., Jakubowski, M., Pokropek, A., Rappe, A. i Stożek, E. (2007). Edukacyjna wartość dodana jako metoda oceny efektywności nauczania na podstawie wyników egzaminów zewnętrznych. Warszawa: Centralna Komisja Egzaminacyjna.
|