Abstrakt: |
Celem badania było określenie zasobów czasu wolnego, sposobu jego wykorzystywania oraz wypoczynku wakacyjnego dzieci i młodzieży. Czas wolny określono jako czas pozostawiony do dyspozycji własnej badanych po wypełnieniu zajęć obowiązkowych i zaspokojeniu potrzeb biologicznych (sen, higiena osobista, spożywanie posiłków). Badanie objęło ogółem 1500 respondentów, w tym: dzieci w wieku przedszkolnym i w młodszym wieku szkolnym (od 5 do 10 lat); dzieci w starszym wieku szkolnym (10-15 lat); młodzież szkolną (15-20 lat). Badanie ujawniło, że dzieci i młodzież dysponowały niewystarczającymi zasobami czasu wolnego – tak w ich własnym odczuciu, jak i ze względu na normę higieniczną. Nadmierne ograniczenie czasu wolnego dotyczyło już 73% dzieci uczęszczających do przedszkola. Poza nauką w szkole największym obciążeniem dobowego czasu wolnego były odrabianie lekcji i nauka w domu (zwłaszcza uczniów starszych klas szkół podstawowych i szkół średnich, w tym szczególnie uczniów liceów, dziewcząt i mieszkańców wsi). Mniejsze obciążenie stanowiło uczestnictwo w zajęciach dodatkowych (najczęściej sportowo-rekreacyjnych i zajęciach z języka angielskiego), na które uczęszczało w zależności od wieku i typu szkoły od 24% do 38% respondentów. Powszechnie wykonywaną czynnością była pomoc rodzicom w pracy związanej z prowadzeniem domu i opieką nad młodszym rodzeństwem, która to czynność zajmowała średnio około godziny dziennie.Dzieci w wieku przedszkolnym oraz szkolnym przeznaczały na sen liczbę godzin odpowiadającą normie zdrowotnej. Z kolei 36% młodzieży spało krócej niż przewidywała wspomniana norma. Niewystarczający był również czas przeznaczany na spożywanie posiłków i higienę osobistą. Powszechnym sposobem spędzania wolnego czasu było oglądanie telewizji, przy czym dotyczyło to częściej dzieci przedszkolnych – dla 75% z nich był to jedyne zajęcie w czasie wolnym. W szkole podstawowej do najczęstszych form spędzania wolnego czasu należały spotkania z rówieśnikami. Z wiekiem na znaczeniu zyskiwały: słuchanie muzyki rockowej, oglądanie wideo, słuchanie radia, czytanie prasy i książek oraz udział w prywatkach i dyskotekach (wśród uczniów szkół ponadpodstawowych zajęcia te realizowane były przez 85% badanych).Rzadką formą spędzania czasu był kontakt z kulturą (uczęszczanie do teatru, muzeum, na koncerty muzyki poważnej) – jedynie wśród uczniów liceów znalazło się szersze grono osób uczęszczających przeciętnie kilka razy w roku do teatrów i muzeów (69%). Można było ponadto zaobserwować indywidualizację kontaktów kulturalnych – niewielką popularnością cieszyły się wielkie, zbiorowe formy uczestnictwa kulturalnego i wypoczynku (koncerty rockowe, kino, turystyka, imprezy sportowe). |