Przedmiotem badania były: opinie (stosunek) uczniów o ich szkołach; opinie (stosunek) uczniów o nauczycielach; nauczyciel idealny w wyobrażeniu uczniów; opinie nauczycieli o szkole, samych sobie i nauczycielu idealnym według swoich uczniów; częstość występowania antypedagogicznych sposobów postępowania nauczycieli w ich interakcjach z uczniami – według uczniów. Badanie metodą ankiety audytoryjnej (osobne dla uczniów i nauczycieli) przeprowadzono na terenie przypadkowo dobranych szkół podstawowych województwa kieleckiego (trzy placówki w Kielcach, cztery szkoły wiejskie); objęto nimi 100 uczniów (w tym 61 dziewcząt) i 100 nauczycieli (93 kobiety). Uczniowie w większości uczęszczali do ostatnich klas szkoły podstawowej (średnia wieku: około 13 lat); 92% uczniów ze szkół w Kielcach wychowywało się w tym mieście. Wśród nauczycieli było najwięcej osób w wieku 26-35 lat (41) i 36-45 lat (33); najwięcej miało staż pracy od roku do pięciu i od 11 do 20 lat (po 27 osób). 66 badanych miało wykształcenie wyższe; 22 było stanu wolnego; 45 należało do różnych organizacji społeczno-politycznych; 88 zadeklarowało się jako osoby wierzące; 59 osób określiło swoją sytuację materialną jako przeciętną, 34 jako dobrą; 70 osób było zadowolonych, a 25 raczej zadowolonych ze swojej pracy. Jedyną zmienną różnicującą opinie uczniów o szkole okazało się miejsce pobierania nauki. Stosunek emocjonalny do szkoły był zdecydowanie lepszy u uczniów ze szkół wiejskich – 8% stwierdziło, że nie lubi lub raczej nie lubi swojej szkoły, podczas gdy w szkołach kieleckich 28%. 66% uczniów wiejskich stwierdziło, że lubi lub raczej lubi swoją szkołę, w szkołach kieleckich – 18%. 40% badanych (w tym 54% w Kielcach) wybrało odpowiedź: trudno powiedzieć. Uczniowie szkół kieleckich częściej wskazywali na kwestie, których nie lubią w swojej szkole (łącznie 159 wskazań, w szkołach wiejskich 88), ich zdaniem najczęstsze były zachowania i umiejętności nauczycieli, w szkołach wiejskich wskazywano na złe interakcje rówieśnicze. 38% uczniów szkół kieleckich stwierdziło, że w ich szkołach jest brudno i brzydko, podczas gdy na wsi nikt nie wyraził takiej opinii. Powody sympatii do szkoły były odmienne – młodzież kielecka lubiła ją ze względu na interakcje rówieśnicze (blisko 2/3 opinii), młodzież wiejska głównie ze względu na nauczycieli oraz dowiadywanie się i uczenie się nowych rzeczy. Badani stwierdzili, że lubią nauczycieli pogodnych, dowcipnych, spokojnych, przyjaznych, bez dystansu, umiejących przekazywać wiedzę. Za cechy nielubianego nauczyciela uznano nerwowość, krzykliwość, złoszczenie się na uczniów, naruszanie dóbr osobistych uczniów. Bicie uczniów przez nauczycieli wskazało 12 respondentów ze szkół wiejskich. Uczniowie najczęściej twierdzili, że nauczyciele lubią u uczniów grzeczność, spokojność, dobre uczenie się, aktywny udział w lekcjach, posłuszeństwo, lizusostwo, kulturę osobistą. Dobre uczenie się uczniowie szkół wiejskich wymieniali dwa razy częściej niż uczniowie szkół kieleckich; posłuszeństwo wskazywali niemal wyłącznie uczniowie wiejscy, a lizusostwo – miejscy. Nauczyciele najczęściej deklarowali, że u uczniów lubią kulturę osobistą, aktywny udział w lekcjach, grzeczność i spokojność, posłuszeństwo. Sprawiedliwość, konsekwencja, kultura osobista, traktowane przez badanych nauczycieli za pożądane u nauczycieli zdaniem uczniów, u nich samych nie znalazły uznania. Z kolei postulaty uczniów – niestosowanie kar i brak wymagań w stosunku do uczniów – nie zostały wymienione przez nauczycieli.