Abstrakt: |
Przedmiotem badania było oddziaływanie wychowawcze karą i nagrodą na dzieci w wieku szkolnym. Próbowano także określić, czy dzieci w różnym wieku różnią się między sobą pod względem sensytywnej sfery motywacyjnej w odniesieniu do kar. Główna hipoteza badawcza brzmiała następująco: Dzieci różnią się między sobą pod względem sensytywnej sfery motywacyjnej w odniesieniu do kar i nagród. Do zmiennych niezależnych zaliczono: płeć i wiek dziecka, a także rodzaj oddziaływania (kara albo nagroda). Zmienną zależną była sensytywna sfera motywacyjna, obejmująca trzy wartości: biologiczną sferę motywacyjną, społeczną sferę motywacyjną oraz osobistą sferę motywacyjną. Badaniem objęto 163 uczniów Szkoły Podstawowej nr 26 w Poznaniu. W grupie znalazło się 89 dziewcząt i 74 chłopców z klas 0-VIII. Dzieci z klas 0-III dobrano metodą celową. Do pomiaru zmiennej wykorzystano kwestionariusz do badania postaw dzieci wobec kar i nagród, skonstruowany przez autorkę. Podane przez dzieci kary i nagrody zaklasyfikowano jako należące do jednej ze sfer motywacyjnych: biologicznej, osobistej albo społecznej. 49% badanych dzieci wymieniło kary należące do osobistej sfery motywacyjnej. Tylko 15,9% propozycji zaklasyfikowano do obszaru sfery biologicznej. Dla blisko połowy dziewcząt sensytywną sferą okazała się sfera osobista; tylko 12,8% uczennic podało – jako najbardziej dotkliwe – kary z obszaru biologicznych. U chłopców także dominowała osobista sfera motywacyjna – 52,3% wyborów. Biologiczna była najdotkliwsza dla 20% uczniów. Pod względem klasyfikacji nagród do poszczególnych sfer grupa okazała się mało zróżnicowana. Dominowała – jak w przypadku kar – osobista sfera motywacyjna (82,4%) nad społeczną (13,2%) i biologiczną (4,4%). 100% chłopców podało jako najlepsze nagrody dotyczące osobistej sfery motywacyjnej. U dziewcząt klasyfikacja nagród była bardziej zróżnicowana: w 70% przypadków dominowała sfera osobista nad społeczną (22,5%) i biologiczną (7,5%). Analiza wyników nie potwierdziła hipotezy zakładającej, że wśród dziewczynek częściej niż wśród chłopców sensytywną sferą motywacyjną jest w odniesieniu do kar społeczna sfera motywacyjna oraz że wśród chłopców częściej niż wśród dziewcząt sensytywną sferą motywacyjną w odniesieniu do kar jest osobista sfera motywacyjna. Potwierdzono natomiast, że dla młodszych dzieci sensytywną sferą motywacyjną jest częściej obszar biologiczny, a dla starszych – osobisty. |