Abstrakt: |
Przedmiotem badania były sposoby spędzania czasu wolnego przez młodzież upośledzoną umysłowo w stopniu lekkim i sprawną umysłowo. Badaniem objęto 30 osób upośledzonych – uczniów zawodowej szkoły specjalnej (15 dziewcząt i 15 chłopców) w wieku od 16 do 21 lat. 30 uczniów z grupy porównawczej uczęszczało do liceum ogólnokształcącego; wiek: 16–19 lat. Większość badanych pochodziła ze wsi. Do badania wykorzystano autorską ankietę. 97% z grupy badawczej (GB) i 53% z grupy porównawczej (GP) było zdania, że rola czasu wolnego sprowadza się do odpoczynku i relaksu. Uczniowie z GB wymienili takie formy spędzania wolnego czasu jak: oglądanie telewizji, spacery, gry itp. Tylko zdaniem jednej osoby z GB w wolnym czasie można się czegoś nauczyć albo dowiedzieć. W grupie młodzieży upośledzonej nie pojawiły się skojarzenia czasu wolnego z zawieraniem nowych znajomości albo rozwijaniem zainteresowań (przeciwnie niż w GP). Sześciu uczniów z GB nie wiedziało, po co jest czas wolny w życiu człowieka. Chłopcy upośledzeni umysłowo najchętniej spędzają wolny czas na oglądaniu telewizji (40%) albo uprawianiu sportu (37%). Dziewczęta wybierają słuchanie muzyki (33%), także oglądają telewizję (30%) albo spotykają się z przyjaciółmi (27%). Pięciu chłopców z GB należało do koła komputerowego. 11 osób zadeklarowało, że w wolnym czasie czytają książki. Jedna dziewczynka należała do chóru szkolnego, dwie w wolnym czasie szyły albo wyszywały. 30% chłopców z GP w wolnym czasie wybierało zajęcia sportowe. 27% badanych z tej grupy spędzało wolny czas na spotkaniach towarzyskich ze znajomymi i przyjaciółmi. Dwóch badanych w wolnym czasie czytało książki. 40% dziewcząt z GP preferowało czytanie albo (37%) spotykanie się z przyjaciółmi. Ulubione lektury młodzieży z GB to horrory, książki sensacyjne i przygodowe. Dziewczęta lubią czytać przede wszystkim takie czasopisma jak: Dziewczyna, Bravo Girl, Bravo. Zajęcia sportowe, które lubią młodzi ludzie, to: piłka nożna i siłownia (chłopcy) albo piłka koszykowa (dziewczęta). 77% badanych z GB i 87% z GP należało do kółek badawczych w swoich szkołach. 12 uczniów upośledzonych było członkami kółka komputerowego, trzech – turystycznego, trzech – SKS-u; jedna osoba należała do kółka muzycznego i teatralnego. Żadna osoba z GB nie należała do kółka zainteresowań poza szkołą. Czas wolny niepełnosprawni spędzają z rodziną na: rozmowach (sześciu chłopców i osiem dziewcząt), oglądaniu telewizji (ośmiu chłopców i pięć dziewcząt) i spacerach (dziewięciu chłopców i cztery dziewczęta). Na podstawie wyników badania sformułowano następujące wnioski: młodzież niepełnosprawna umysłowo w zasadzie spędza wolny czas tak samo jak młodzi ludzie bez niepełnosprawności intelektualnej; płeć różnicuje formy spędzania wolnego czasu przez młodzież w normie i niepełnosprawną intelektualnie; chłopcy wybierają formy czynne, dziewczęta – bierne; wielu uczniów niepełnosprawnych należy do kół zainteresowań organizowanych w szkole; negatywny wpływ wychowawczy na młodzież niepełnosprawną pod względem intelektualnym ma brak przynależności do kół zainteresowań poza szkołą; młodzież niepełnosprawna traktuje programy telewizyjne jako źródło emocji, ale nie wiedzy; niepełnosprawni spędzają wolny czas w sposób bardziej urozmaicony niż młodzież w normie intelektualnej; formy spędzania wolnego czasu w rodzinach obu grup młodzieży są ubogie, mało zróżnicowane, najczęściej ograniczają się do oglądania telewizji. |