Abstrakt: |
Przedmiotem badania był związek między metodą dramy a poczuciem podmiotowości uczniów klas pierwszych liceum ogólnokształcącego. Badaniem objęto pierwszoklasistów z dwóch kieleckich szkół: III LO im. C.K. Norwida i IX LO. Klasy dobrano ze względu na realizowanie w nich zajęć z dramy. Uczniów podzielono na dwie grupy: eksperymentalną i kontrolną. Badanie składało się z trzech etapów: 1) ankiety – na godzinie wychowawczej albo podczas pozalekcyjnych zajęć dramy; 2) obserwacji – na lekcjach języka polskiego, biologii i podczas zajęć dramy, przez cztery godziny w klasach eksperymentalnych i kontrolnych; 3) ankiety – w celu weryfikacji wyników uzyskanych pod wpływem czynnika eksperymentalnego, jakim były zajęcia dramy. Do doświadczania podmiotowości włączono następujące elementy: wyzwalanie motywów uczenia się, pobudzanie i wspieranie zainteresowań, naukę szkolną bez lęku, wpływ ucznia na proces kształcenia, postawę nauczyciela. Ankieta wstępna pokazała, że poczucie podmiotowości wśród uczniów klas pierwszych liceum ogólnokształcącego nie jest zbyt wysokie. Około 50% badanych w obu grupach odczuwało lęk z powodu nauki w szkole. Blisko połowa uczniów objętych eksperymentem miała świadomość realnego wpływu na proces kształcenia się. Uczniowie nie postrzegali nauczycieli jako osób, z którymi można nawiązać partnerskie relacje. Prawie wszystkie wskaźniki w grupie eksperymentalnej wzrosły po ośmiu miesiącach eksperymentu dramy. Jedynie postawa nauczyciela stała się bardziej krytyczna. Obserwacją podczas lekcji objęto takie zachowania jak: aktywność, samodzielność, wpływ na proces uczenia się oraz postępowanie i postawy nauczycieli, które mogą motywować uczniów do nauki i sprzyjają nawiązywaniu partnerskich, przyjacielskich relacji z licealistami. Okazało się, że uczniowie pracujący metodą dramy są podczas lekcji aktywniejsi niż ich rówieśnicy z grupy kontrolnej. Badani z tej grupy byli bardziej otwarci w wyrażaniu myśli, uczuć, bez lęku opowiadali o własnych przeżyciach i doświadczenia – w odróżnieniu od kolegów z klasy kontrolnej, bardziej nieśmiałych. W obu grupach uczniowie pokazali, że potrafią pracować samodzielnie; licealiści z grupy eksperymentalnej – w przeciwieństwie do kolegów z klasy kontrolnej – potrafili pomagać sobie nawzajem, tworzyli zgraną grupę. W większości przypadków nauczyciele nie dawali wyboru uczniom w zakresie tematyki lekcji. Tylko kilku nauczycieli zdecydowało się na taką innowację. Żaden nauczyciel przy tym nie próbował narzucać uczniom swoich poglądów. W grupie eksperymentalnej zaobserwowano, że nauczyciele próbują modyfikować sposoby motywacji uczniów, np. stosują konstruktywną krytykę, pochwałę, wskazują na braki do uzupełnienia, przydzielają uczniom określone funkcje i role, odwołują się do ich wyobraźni, a także stwarzają przyjazną atmosferę w klasie. |