Abstrakt: |
Celem badania było zebranie opinii uczniów na temat cech nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej. Badaniem objęto 484 pierwszoklasistów, 528 trzecioklasistów oraz 162 ośmioklasistów. Uczniowie klas pierwszych udzielali odpowiedzi w toku rozmowy, uczniowie klas trzecich wypowiadali się pisemnie. Na podstawie wypowiedzi pierwszoklasistów udało się wyróżnić dziewięć kategorii odpowiedzi uzasadniających ich pozytywny stosunek do nauczycieli. Z wypowiedzi trzecioklasistów wyróżniono aż 16 kategorii – dzięki ich naturalnemu szerszemu zakresowi pojęć i lepszej umiejętności obserwacji. W opinii pierwszoklasistów do najważniejszych cech nauczycieli należały: stawianie dobrych stopni, bycie dobrym, fajnym, częste uśmiechanie się, bycie miłym, ładny strój. Uczniowie klas trzecich zwracali przede wszystkim uwagę na sprawiedliwe traktowanie przez nauczyciela, „dobre uczenie”, serdeczność i niezadawanie obszernych prac domowych. W opinii uczniów klas początkowych idealny nauczyciel powinien charakteryzować się takimi cechami jak: sprawiedliwość, wyrozumiałość, umiejętność dobrego uczenia. Nauczyciel taki powinien lubić dzieci, nie krzyczeć i być ładnie ubrany. Uczniów klas ósmych poproszono o: charakterystykę szczególnych walorów osobowościowych ich pierwszego nauczyciela; refleksję na temat tego, czy ten nauczyciel spełniał ich oczekiwania; własne propozycje przynajmniej pięciu najważniejszych cech dobrego nauczyciela klas najmłodszych. 86,4% badanych wypowiadało się na temat swoich pierwszych nauczycieli wyłącznie pozytywnie. Jednak w 60 wypowiedziach – czego nie było w pracach najmłodszych uczniów – były także oceny krytyczne. W pracach 24 uczniów dominowała wyłącznie ocena negatywna. Uczniowie wskazywali takie cechy ujemne jak: bycie oschłym, nieprzyjemnym, krzyk, zdenerwowanie, złośliwość, uprzedzanie się do wybranych uczniów i faworyzowanie innych, stosowanie kar fizycznych. 85,5% ośmioklasistów podkreślało, że ich nauczyciele byli sprawiedliwi, ponad 66% – że odnosili się do uczniów bez uprzedzeń i szanowali ich. Ponad połowa badanych wskazywała, że nauczyciele w najmłodszych klasach byli opanowani i wyrozumiali, także serdeczni i życzliwi. Analiza zgromadzonego materiału wykazała, że czternastoletni uczniowie bardzo dobrze pamiętają swoich nauczycieli z początku szkoły podstawowej. Są jednocześnie nie tylko bardziej świadomi ich cech, lecz także bardziej krytyczni, potrafią wskazać te wady, które zdecydowanie nie powinny charakteryzować nauczyciela pracującego z najmłodszymi dziećmi. |