Abstrakt: |
Celem badania było poznanie samooceny uczniów szkół zawodowych; sprawdzenie, jak młodzież z ZSZ przedstawia się na tle tezy, że kształcenie ogólne sprzyja regulacyjnej funkcji wiedzy i mobilizuje do samokształcenia; czy szkoły te kształtują umiejętności obserwowania siebie, analizowania swojego postępowania, podejmowania wysiłku na miarę własnych możliwości; próbowano znaleźć związek między rodzajem i poziomem samooceny a podejmowaniem działalności samowychowawczej. Badaniem objęto 114 uczniów pięciu klas trzecich z Zespołu Szkół Rzemiosł Artystycznych w Jeleniej Górze kończących różne profile i specjalności, w tym dwie uznawane do niedawna za elitarne (galanteria drzewna, tkactwo maszynowo-ręczne; rekrutacja młodzieży z wysoką średnią ocen) i dwie nisko oceniane przez młodzież (przędzalnictwo włókien łykowych, tkactwo maszynowe). Zastosowano metodę wolnego wypracowania i kwestionariuszy. Wyodrębniono pod względem poziomu samoocenę zaniżoną, zawyżoną i w normie; pod względem rozwoju: powierzchowną (ocena cech zewnętrznych, porównania wyglądu i zachowania z osobami w najbliższym otoczeniu), pogłębioną, dojrzałą. 63,2% badanych przejawiało samoocenę powierzchowną, 6% dojrzałą (tylko uczniowie klas elitarnych). Nie było uczniów o zaniżonej samoocenie. 67,5% podejmowało pracę samowychowawczą (znacznie częściej uczniowie klas elitarnych). Stwierdzono, że istnieje ścisły związek między rodzajem samooceny a podejmowaniem działalności samowychowawczej – nad sobą pracowali wszyscy uczniowie z samooceną dojrzałą i 97,2% z samooceną pogłębioną, samoocena powierzchowna nie była impulsem do takiej aktywności. Stwierdzono, że zasadnicza szkoła zawodowa nie pobudza do analizowania siebie i nie przygotowuje do prowadzenia pracy samowychowawczej; tylko sześć osób miało spójne plany życiowe, oparte na dojrzałej samoocenie i stosownie do niej podjętej pracy samowychowawczej. Ponad 3/4 badanych miało zamiar kontynuować naukę. |