Celem badania było określenie częstości odchyleń od norm ortograficznych. Materiał stanowiło 2500 wypracowań uczniów szkół miejskich i wiejskich województwa kieleckiego, pisanych podczas jednej godziny lekcyjnej, uczniowie sami określali temat i formę tekstu. Do analizy wykorzystano program komputerowy CHILDES. Odnotowano łącznie 10015 odchyleń od norm ortograficznych. 19,61% stanowiły odchylenia w zakresie pisowni łącznej i rozłącznej, najczęściej: odchylenia dotyczące zapisu łącznego w miejsce rozłącznego modulantu z inną częścią mowy (w ponad 90% związane z pisownią nie, głównie z formami czasownika); odchylenia polegające na pisowni łącznej w miejsce rozłącznej przyimków kończących się literowymi oznaczeniami samogłosek; odchylenia polegające na pisowni łącznej zamiast rozłącznej przyimka bez równoczesnej zmiany końcowego literowego oznaczenia spółgłoski dźwięcznej lub bezdźwięcznej przyimka; odchylenia związane z pisownią form czasownika, polegające na pisowni rozłącznej w miejsce pisowni łącznej. 13,62% stanowiły odchylenia w zakresie pisowni ą, ę; błędy w zakresie ę były prawie dwa razy częstsze. Odchylenia związane z ę dotyczyły najczęściej pisowni jako e, pojawiły się w czasownikach, rzeczownikach, liczebnikach, zaimkach, spójnikach; najczęściej dotyczyły zapisu ę jako e na końcu wyrazu, zapisów ę jako e w formach czasu przeszłego przed ł i li. Odchylenia w zakresie pisowni ą polegały najczęściej na zapisie jako o lub om, pojawiły się w czasownikach, rzeczownikach, przymiotnikach, liczebnikach. 10,38% stanowiły odchylenia w zakresie opuszczania liter; najczęściej dotyczyły literowego oznaczania spółgłoski dźwięcznej innej niż ł, literowego oznaczenia samogłoski, litery ł, literowego oznaczenia spółgłoski bezdźwięcznej. 10% stanowiły odchylenia w zakresie pisowni rz, ż. Wśród wyrazów z rz najczęstsze były odstępstwa polegające na zapisie jako ż w wyrazach niepodlegających regułom oraz w wyrazach podlegających oboczności rz:r. W zakresie pisowni z ż najczęstsze były odchylenia polegające na zapisie jako rz w wyrazach niepodlegających regułom i podlegających oboczności ż:g. 9,25% stanowiły odchylenia w zakresie pisowni ó, u. Błędy w zakresie pisowni ó były częstsze, dotyczyły zapisów ó jako u w wyrazach podlegających i niepodlegających oboczności, zapisów u jako ó w wyrazach innych niż podlegające oboczności. 9,01% stanowiły odchylenia w zakresie pisowni małą i wielką literą, uczniowie w mieście mieli więcej problemów w tym zakresie. Najczęściej dotyczyły zapisu małą literą wyrazu będącego jednowyrazową nazwą własną, zapisu wielką literą wyrazu pisanego małą literą (głównie rzeczowniki). 7,5% stanowiły odchylenia w zakresie oznaczania miękkości, oznaczania j, oznaczania i; najczęściej dotyczyły zapisu zakończenia -ii jako -i; zapisu i jako j po literowych oznaczeniach spółgłosek innych niż c, s, z przed literowym oznaczeniem samogłoski. 6,76%stanowiły odchylenia w zakresie zamiany liter; najczęściej dotyczyły zamiany literowego oznaczenia samogłoski na inne literowe oznaczenie samogłoski (często ę na e), zamiany literowego oznaczenia spółgłoski dźwięcznej na inne literowe oznaczenie spółgłoski dźwięcznej, zamiany literowego oznaczenia spółgłoski bezdźwięcznej na inne literowe oznaczenie spółgłoski bezdźwięcznej. Ponadto 2,72% stanowiły odchylenia w zakresie zamiany literowych oznaczeń spółgłosek bezdźwięcznych na literowe oznaczenia spółgłosek dźwięcznych; 2,36% – w zakresie zamiany literowych oznaczeń spółgłosek dźwięcznych na literowe oznaczenia spółgłosek bezdźwięcznych; 2,10% – odchylenia w zakresie h, ch; 2,09% – w zakresie przenoszenia wyrazów; 1,78% – w zakresie zapisu literowego oznaczenia samogłoski ustnej i samogłoski nosowej z użyciem ę lub ą; 1,67% – w zakresie dodania liter; 0,27% – przestawienia liter; 0,9% – pozostałe odchylenia. Ponad 1/2 stanowiły odchylenia rzadkie i charakterystyczne dla pojedynczych uczniów; pierwszych 10 wyrazów na liście frekwencyjnej odchyleń od norm ortograficznych stanowiło 18,27% wszystkich odchyleń, 100 pierwszych wyrazów – 38,43%, 133 wyrazy o frekwencji większej niż 10 – 42,03%. Stwierdzono, że w kształceniu ortografii należy akcentować opanowanie najczęstszych wyrazów centralnego systemu słownikowego i najczęstszych wyrazów podsystemów słownikowych; pozostała praca wymaga indywidualizacji w nauczaniu. Im wyższa klasa, tym liczba odchyleń była mniejsza. Stwierdzono, że odchylenia miały różnorodne przyczyny, za główną uznano uwikłanie wyrazów ortograficznych w systemie innych wyrazów.