Abstrakt: |
Badaniem objęto 300 studentów WSP w Olsztynie. Na podstawie zgromadzonego materiału wykazano, że większość badanych dostrzegała rolę organizowania czasu własnego, planowania czasu bieżącego. Najwięcej czasu respondenci poświęcali pracy zawodowej. W wypowiedziach pojawiały się stwierdzenia o stratach czasu z przyczyn społecznych i organizacyjnych (np. niesprawny tabor komunikacyjny powodujący opóźnienia w dojazdach do celu, korki uliczne, niesprawna aparatura opóźniająca realizację zadania na stanowisku pracy, niewłaściwie planowany roboczo dzień, obejmujący niekorzystny układ godzin). Kolejne miejsce zajmowały problemy rodzinne (zwłaszcza w przypadku kobiet – prowadzenie gospodarstwa domowego, opieka nad dziećmi); większość traktowała je pierwszorzędnie, limitowały one czas na inne potrzeby. Czas przeznaczany na samokształcenie dotyczył przede wszystkim kontynuowanych studiów (zjazdy, nauka – zwykle późnym wieczorem, pisanie prac kontrolnych) oraz kształcenia językowego, najmniej czasu poświęcano literaturze o charakterze rekreacyjnym i czytaniu czasopism; wysiłek wnoszony do realizacji programu studiów był traktowany jako inwestycja we własną przyszłość. Za strategiczne cele życiowe uznawano udział w życiu rodzinnym i samokształcenie; rozrywka kulturalna i rekreacja zajmowały dalsze miejsca w wykorzystaniu czasu z powodu jego notorycznego braku; potrzeby kulturowe kobiet dotyczyły telewizji, kina, czasopism, książek, występów estradowych, rzadziej teatru, koncertów, wystaw plastycznych; mężczyźni wybierali raczej sport i rekreację – mecze, pływanie, brydż towarzyski. Przy wyborze kultury jako dominującej potrzeby podawano uzasadnienia dotyczące rozwoju duchowego i intelektualnego, zgłębienia wiedzy o innych ludziach, poznania twórców kultury, przyswajania wiedzy o ośrodkach kulturotwórczych, uwrażliwienia, kształcenia wyobraźni, marzeń. Sport i rekreację traktowano jako antidotum na codzienne stresy, napięcia. Około 25% badanych przyznało się do sporadycznego korzystania z dóbr kultury, tłumacząc ten fakt ustawicznym brakiem czasu. Edukację kulturalną uznawano za szansę na rozwój indywidualny, zamierzano jej poświęcić więcej czasu po ukończeniu studiów; niewielki odsetek wyrażał przekonanie, że jest to czas bezpowrotnie stracony, którego nie da się odrobić. Do pozostałych elementów w hierarchii budżetu czasu należało rozwiązywanie sytuacji nieplanowanych i nieoczekiwanych, zaliczane do strat trudnych do oszacowania; typowe straty wynikały z przyczyn instrumentalnych: indywidualnych (opieszałość w realizacji zadań, niekonsekwencja w działaniu, zmęczenie, słaba kondycja psychofizyczna), losowych (nieprzewidziane wypadki w środowisku rodzinnym), bliskich (odwiedziny, wizyty). Respondenci przyznali rónież, że wdrażanie do analizy własnego budżetu czasu kształtuje poczucie odpowiedzialności za czas im dany oraz za czas innych. |