Abstrakt: |
Badania miały na celu weryfikację hipotez, zgodnie z którymi: komputerowa i konwencjonalna wersja Testu Matryc Ravena nie różni się pod względem trafności, rzetelności, średnich i rozkładów; osoby badane komputerową wersją testu mogą wykazywać wyższy poziom lęku wywołany tą właśnie metodą; w badaniu komputerowym testu lepiej wypadną osoby mające wcześniej do czynienia z komputerem, tzn. nie popełnią błędów związanych z obsługą komputera lub wywołanych lękiem. W badaniach wykorzystano następujące narzędzia badawcze: standardowy Test Matryc Ravena (TMS) w wersji „papier–ołówek” (Jaworska i Szustowa, 1991) i komputerowej (Bielewski i Jaworska, 1998), Inwentarz Stanu i Cechy Lęku u Dzieci (ICSLD) (Sosnowski, Iwaniszczyk, Spielberger, 1989), Inwentarz Stanu i Cechy Lęku (ISCL) (Spielberger, Strelau, Tysarczyk, Wrześniewski, 1987) oraz ankietę dotyczącą znajomości tematyki komputerowej. Badaniami objęto 187 respondentów w wieku 15-16 lat, z czego 87 osób poddano badaniu TMS w wersji komputerowej i 100 osób w wersji konwencjonalnej. Przebadano również 185 osób dorosłych w wieku 24-34 lat, w tym 91 wersją komputerową (TIK) i 94 wersją konwencjonalną. Strukturę próby (pod względem wieku, wykształcenia rodziców, płci, miejsca zamieszkania) starano się jak najbardziej zbliżyć do struktury próby badanej w testach normalizacyjnych w 1989 roku (Jaworska i Szustowa, 1991). Mimo to w badaniach komputerowych zbyt słabo reprezentowane były dzieci ze wsi oraz dorośli mężczyźni z wykształceniem podstawowym, wystąpiła za to nadreprezentacja kobiet z wykształceniem podstawowym. W przypadku badań konwencjonalnych z kolei niedoreprezentowane były dzieci rodziców z wykształceniem podstawowym. Wyniki badań ujawniły, że istotne różnice w wynikach TMS wystąpiły jedynie w przypadku dzieci, ponadto różnice te nie przekraczały 1/4 odchylenia standardowego. W grupie dorosłych nie zaobserwowano żadnych różnic w wynikach. Również trafność i rzetelność testu w obu wersjach była bardzo zbliżona tak u młodszych, jak i starszych badanych. Wykazano, że sytuacja badania z wykorzystaniem komputera nie zwiększała poziomu lęku u badanych, także nie był on czynnikiem, który wpływał bezpośrednio i jako jedyny na obniżenie wyników TMS. Przypuszczalnie jednak słaba znajomość obsługi komputera i wynikający z tego brak komfortu podczas badania komputerowego mogą odbijać się na wyniku TMS w przypadku np. dzieci ze wsi lub osób w podeszłym wieku. Wpływ ten polegać może na obniżeniu wyników przez pomyłki wynikające ze stresu lub nieprecyzyjnej obsługi sprzętu komputerowego. |