Celem badania było określenie, w jakim stopniu przedszkola pozwalają rozwinąć naturalne talenty i możliwości dziecka, a także czy i w jakim stopniu stwarzają szansę do pokonania niekorzystnych uwarunkowań w domu rodzinnym dzieciom z miast i wsi oraz z rodzin o zróżnicowanym poziomie wykształcenia i aspiracjach edukacyjnych. Badaniem objęto 458 dzieci czteroletnich ze 124 przedszkoli wiejskich i miejskich w 24 województwach. W badaniach uczestniczyło także 406 tych samych dzieci, które jako siedmiolatki kończyły klasę pierwszą w 219 szkołach podstawowych. Do pomiaru wykorzystano narzędzie obserwacji: zagospodarowania czasu dziecka przez nauczyciela, zachowań dziecka oraz zachowań nauczyciela. Obserwacja zagospodarowania czasu dziecka przez nauczyciela obejmowała takie sfery jak: rodzaj aktywności, typ zaangażowania dziecka, układ interakcyjny proponowanej aktywności. Zebrano materiał z 824-godzinnej obserwacji w 78 przedszkolach miejskich oraz 46 wiejskich. Przedmiotem obserwacji aktywności dziecka były następujące sfery: kategoria aktywności, w którą zaangażowane jest dziecko, werbalizacja towarzysząca aktywności, kontekst społeczny aktywności dziecka. Z obserwacji aktywności przedszkolaków zebrano 36560 próbek. Celem obserwacji zachowań nauczycieli było: rejestrowanie zachowań nauczyciela w kontakcie z dziećmi, charakterystyka rodzajów zaangażowania nauczyciela w aktywność dziecka. Nauczyciela obserwowano przez 40 minut w ciągu dwóch dni (po 10 minut każdego dnia). Łącznie uzyskano 6240 próbek obserwacji nauczycieli miejskich i 3680 wiejskich. Badanie wykazało, że dzieci angażują się najczęściej w aktywność motoryczną, ekspresywną, samoobsługowo-społeczną. Rzadziej wybierają aktywności rozwijające umiejętności językowe i szkolne, najrzadziej zaś – domowo-ekonomiczne. Przedszkolaki i dzieci siedmioletnie rzadko komentują to, co robią, co może być następstwem przyczyn zarówno rozwojowych, jak i pedagogicznych. Poza tym wynikać może to z charakteru pracy nauczyciela z dziećmi. Nauczyciele wybierają najczęściej pracę formalną, z całą grupą albo jej częścią. W takich formach pracy z dziećmi dominuje nauczyciel, on także inicjuje działania dzieci. Małe grupy albo diady sprzyjałyby w większym stopniu interakcji rówieśniczej, wymianie doświadczeń, interioryzowaniu znaczeń, konstruowaniu doskonalszych strategii. 56% dzieci w mieście i 64% na wsi bawi się bez udziału rówieśników. Nauczyciele proponują dzieciom najczęściej aktywności motoryczne, tak aby dzieci mogły nawiązywać kontakty społeczne, działać ekspresywnie, zwłaszcza z wykorzystaniem muzyki i dramy. W ramach aktywności proponowanych uczniom nauczyciele regulują społeczne funkcjonowanie dzieci. Postępy w rozwoju dzieci czteroletnich i siedmioletnich w sposób istotny statystycznie różnicuje płeć. Czteroletnie dziewczynki mają większe kompetencje percepcyjno-motoryczne oraz pisania od swoich rówieśników.