BIBE
polski   english
Strona główna Instytut badań edukacyjnych
BIBE
Evidence Informed Policy
Zobacz również
Nasze strony
O pracowni

Zespół Pracowni BIBE zajmuje się przede wszystkim monitorowaniem i opracowaniem badań za lata 1989-2015 prowadzonych w zakresie szeroko pojętej edukacji.   >> więcej


napisz do nas
bibe@ibe.edu.pl
 
  poprzednie
następne  
 
Obserwuj
Tytuł badania: Szkoła polska na obczyźnie wobec dylematów tożsamościowych na przykładzie szkoły polskiej w Rydze
Typ badania: podłużne
Instytucja:
Data: 1992 – 1995
Badacz: A. Anspak, R. Borowicz, Katarzyna Jurzysta, T. Kucharski, C. Łapowicz, T. Marciniak, K. Strzelecki, Marta Urlińska, A. Wojtas, K. Wolak
Abstrakt:

Badanie miało na celu odpowiedź na pytanie: Czy szkoła polska na Łotwie jest medium w procesie kształtowania tożsamości swoich uczniów? Szkoła będąca przedmiotem badania powstała w wyniku współpracy dwóch środowisk naukowych – Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu w Rydze. Wsparcia udzielił również Związek Polaków na Łotwie. Pierwsze działania z przyszłymi uczniami szkoły rozpoczęto w 1989 roku, a podstawowej instytucjonalizacji przedsięwzięcia dokonano w okresie kwiecień–październik 1991. W latach 1989-1991 zajęcia prowadzono w 3 Łotewskiej Szkole Średniej, w latach 1991-1992 nazwę zmieniono na: Polska Szkoła Średnia im. Ity Kozakiewicz (ul. Waldemara), po 1993 powstały dwie jednostki administracyjne – jedna działała wciąż pod tą samą nazwą, druga zaś pod nazwą: Eksperymentalna Szkoła Polska (ul. Tallinas 64), w latach 1999-2003 pozostała jedynie Polska Szkoła Podstawowa. Po wielu perypetiach szkoła oficjalnie zniknęła z mapy szkół mniejszości narodowych w 2003 roku. Początkowa koncepcja szkoły polsko-łotewskiej została opracowana przez autorkę badań, dla której inspiracją stała się teoria podwojonej tożsamości D. Mostwin. Do podstawowych założeń pracy szkoły należała idea integracji środowisk, idea „szkoły matki” oraz idea demokratycznych metod zarządzania szkołą. Szkoła pozostawała dla pracowników UMK i Uniwersytetu w Rydze miejscem prowadzenia badań jakościowych, ilościowych oraz eksperymentalnych (po kilku latach jedynie badań w działaniu połączonych z elementami interwencji edukacyjnej). W ramach dwóch grantów KBN zrealizowano badanie podłużne składające się z dwóch etapów: 1. Repolonizacja – podwajanie tożsamości – polsko-litewski eksperyment edukacyjny (1992-1995, 144 uczniów z klas II-V i 72 rodziców); 2. Podwajanie tożsamości – wyjście z funkcjonowania na marginesie życia społecznego (1997-2000, 45 wcześniej badanych uczniów i 17 rodziców). W badaniu wykorzystano triangulację badaczy (różne perspektywy teoretyczne), typów danych (dane jakościowe i ilościowe), metod (badając dzieci w młodszym wieku dostosowano metody do ich możliwości, posłużono się następującymi technikami projekcyjnymi: Testem Zdań Niedokończonych, Rysunkiem Rodziny, Testem Dwóch Domków, Podróż po Łotwie, skalą Bogardusa Ustosunkowania do Innego) oraz źródeł (informacje pochodziły od dzieci, rodziców, nauczycieli i z dokumentów szkolnych). Szkoła polska na Łotwie okazała się testamentem pokolenia dziadków, nadzieją dla rodziców, szansą dla dzieci, wyzwaniem dla pedagogów i kłopotem dla polityków. W obszarze tożsamości narodowej, ujmowanej jako wektor kompetencji, koncepcji i kondycji badanych, ujawniło się wiele dylematów tożsamościowych. Wiązały się one z wyborami dotyczącymi koncepcji i programu pracy szkoły podejmowanymi przez wszystkie zaangażowane podmioty. W działaniu konfrontowano wiele odmiennych wizji przyszłości – wizji dziadków, rodziców, władz oświatowych oraz środowiska akademickiego na Łotwie i w Polsce. W praktyce napięcia okazały się związane również z osobistymi dylematami rozwojowymi uczniów i ich rodziców. Dylematy te wynikały z kondycji tożsamości uczniów (ich poczucia osadzenia w tradycji) w sytuacji pojawienia się wielu możliwości kształtowania siebie i nabywania kompetencji kulturowych. Ostatecznym wnioskiem z 15-letnich badań mogło być stwierdzenie, że w sytuację polsko-łotewsko-rosyjskiego pogranicza wpisywała się konfliktogenna aporia tożsamości – nierozwiązywalność problemu poszukiwania polskości w sytuacji kształtowania się tożsamości skolonizowanej przez przeszłość (…) [i] zawładniętej niejasną perspektywą globalnej przyszłości.

Deskryptory TESE: język mniejszości narodowej, język nauczania, język ojczysty, mniejszość językowa, tożsamość kulturowa, planowanie edukacji, Łotwa, Polska
TESE descriptors: minority language, teaching language, mother tongue, language minority, cultural identity, educational planning, Latvia, Poland
Publikacje:
  • Urlińska, M.M. (2007). Szkoła polska na obczyźnie wobec dylematów tożsamościowych: na przykładzie szkoły polskiej w Rydze. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
 
Tagi
Ostatnie wyszukiwania
Wyszukane słowo Liczba odpowiedzi
 
Strona internetowa współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Baza Informacji o Badaniach Edukacyjnych została stworzona w ramach projektu "BADANIE JAKOŚCI I EFEKTYWNOŚCI EDUKACJI ORAZ INSTYTUCJONALIZACJA ZAPLECZA BADAWCZEGO"