Abstrakt: |
Przedmiotem badania były pedagogiczne aspekty zjawiska samotności wśród młodzieży. Badaniem objęto 88 uczniów w wieku od 17 do 19 lat z XV Liceum Ogólnokształcącego w Gdańsku-Zaspie. Wśród badanych było 48 chłopców i 40 dziewcząt. Spośród badanej populacji wyłoniono 23 osoby, które w znaczącym stopniu odczuwały samotność, i poproszono o wypełnienie anonimowego kwestionariusza. Przeanalizowano dokładnie siedem przypadków; scharakteryzowano je na podstawie rozmów z samymi uczniami oraz analizy dokumentacji szkolnej. Jedną z wykorzystanych technik badawczych był test projekcyjny z zastosowaniem zasady indywidualizacji. Dzięki temu określono siedem typowych przejawów samotności przeżywanej przez licealistów: mól książkowy, nadwrażliwa, zawiedziona, dyslektyk, ordynus, uzależniona od rodziny, lękliwa. Samotność osoby uzależnionej od rodziny wynikała z trudnej sytuacji, związanej z separacją rodziców, kłótniami domowymi, dezorganizacją życia domowego. W środowisku rodzinnym brakuje domowego ciepła, zrozumienia, miłości i poczucia bezpieczeństwa – to powoduje zamknięcie w sobie. W rodzinie nadużywa się alkoholu, czemu towarzyszy poczucie wstydu u uczennicy i życie w ciągłym strachu. Badana żywiła przekonanie, że towarzystwo nowych osób, znalezienie przyjaciela pozwolą jej na odbudowanie poczucia bezpieczeństwa; to świadczy, że w obecnym środowisku rówieśniczym uczennica nie miała oparcia w nikim. Mimo trudnych warunków życiowych uczennica miała bardzo dobre wyniki w nauce, w opinii nauczycieli była pracowita i uprzejma. Typ nadwrażliwy cechował uczennicę, która określana była przez nauczycieli jako wrażliwa, niepewna, często onieśmielona. Wynik badania za pomocą skali Wechslera wykazał, że dziewczyna nawiązywała dobry kontakt emocjonalny i intelektualny, była nadwrażliwa, bardzo przeżywała wszelkie niepowodzenia szkolne, wystąpiły u niej objawy wegetatywne. W sytuacjach wywołujących stres uczennica była na tyle sparaliżowana, że nie mogła korzystać ze swoich możliwości twórczych. Poza tym badana miała niską samoocenę, była skłonna do przeżywania silnych napięć emocjonalnych. Jej sprawność umysłowa była na wysokim poziomie: iloraz inteligencji wyniósł 121, słowny – 117, bezsłowny – 118. U dziewczynki zaobserwowano dobre tempo uczenia się, dobrą koordynację wzrokowo-ruchową, dobry poziom myślenia logicznego słowno-pojęciowego i wzrokowo-motorycznego. |