Abstrakt: |
Celem badania było określenie roli cech osobowych nauczyciela w procesie oddziaływania na dziecko upośledzone. Badanie przeprowadzono w wybranych szkołach specjalnych oraz specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych w całym kraju. Badaniem objęto 200 nauczycieli w klasach I-IV. Według respondentów najbardziej przydatnymi do pracy zawodowej przedmiotami na studiach były: metodyka nauczania przedmiotów, psychologia kliniczna, pedagogika ogólna, pedagogika specjalna. Najmniej przydatne w pracy z upośledzonymi dziećmi były zajęcia z historii wychowania, filozofii, ekonomii politycznej. Nauczyciele skarżyli się na niedostatecznie przemyślany program studiów, w którym nieodpowiednio łączono teorię z praktyką, studenci zdobywali powierzchowną wiedzę z różnych przedmiotów, brakowało też korelacji międzyprzedmiotowej. W opinii ponad 40% nauczycieli praca zawodowa z dziećmi upośledzonymi wymagała ogólnych umiejętności z pedagogiki i psychologii. 38% badanych wykorzystywało w pracy wiadomości z zakresu psychopatologii, 14% zaś – wiedzę medyczną, psychiatryczną i cybernetyczną. Respondenci podkreślali, że w pracy z dzieckiem upośledzonym konieczne jest wykorzystywanie umiejętności artystycznych, plastycznych, muzycznych i technicznych, a także wiedzy medycznej, zwłaszcza w przypadku dzieci z epilepsją. 21,5% badanych dostrzegało znaczenie umiejętności psychoterapeutycznego oddziaływania na dzieci przez muzykę. W opinii 19% badanych ważne były również umiejętności organizowania zabaw, poszukiwania nowych metod nauczania, wprowadzania innowacji, uatrakcyjniania zajęć. Nauczyciele dostrzegali poza tym dużą rolę prywatnych zainteresowań np. kinem, teatrem, malarstwem itp. 54,5% badanych wzbogacało kompetencje zawodowe przez korzystanie z biblioteki pedagogicznej, 24,8% korzystało ze zbiorów bibliotek publicznych, 8,3% miało własne albo rodzinne księgozbiory. 20,7% nauczycieli zadeklarowało samokształcenie przez czytanie literatury fachowej. 17,4% respondentów ukończyło studia podyplomowe z oligofrenopedagogiki, 6,6% zaś – seminarium specjalistyczne. |