Badanie zrealizowano przy współpracy studentów Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku – uczestników seminariów magisterskich, proseminariów i obozów naukowych, prowadzonych przez kierowniczkę badania. Na opracowanie złożyło się ponad 100 prac magisterskich napisanych pod kierunkiem autorki. W badaniu wykorzystano przede wszystkim analizę pracy nauczycieli kształcenia początkowego (klasy I-III) z północno-wschodniej Polski. Stosowano metody ilościowe, jakościowe i eksperymentalne. Podstawą do przeprowadzenia badania była teoria wielostronnego kształcenia W. Okonia (1975, 1976, 1978, 1981, 1987), w której procesy nauczania i uczenia się traktuje się jako wzajemnie uwarunkowane. W treściach nauczania wyróżnia się cztery kategorie: treści opisujące, wyjaśniające, oceniające i normatywne. Na tej podstawie proponuje się cztery strategie realizacji tych treści – asocjacyjną (przyswajanie), problemową (odkrywanie), emocjonalną (przeżywanie) i operacyjną (działanie). Wszystkie prowadzą do różnych kategorii osiągnięć (wiadomości, umiejętności, postawy). Celem badania było ustalenie optymalnych modeli lekcji z perspektywy teorii wielostronnego kształcenia oraz określenie kategorii środowiska dydaktycznego stwarzających warunki najbardziej efektywnego nauczania – uczenia się. Pod uwagę brano kształcenie w ramach przedmiotów: język polski, środowisko społeczno-przyrodnicze, matematyka, plastyka, muzyka. Wyniki badania pokazały, że do czynników decydujących o wszechstronnym rozwoju osobowości ucznia należą: struktura programu nauczania, kategorie zadań przyjętych do realizacji i aktywność dziecka. Do zorganizowania aktywności ucznia konieczny jest nauczyciel, metody i odpowiednio zorganizowane środowisko dydaktyczne. Nauczanie czynnościowe (kładące nacisk na aktywny udział ucznia w procesie kształcenia) jest szczególnie pożądane w przypadku uczniów klas niższych i ma miejsce, gdy wydłuża się czas pracy samodzielnej, dostosowanej do możliwości ucznia. Organizacja czynności uczniów powinna przebiegać na trzech poziomach: konkretów (organizowanie przeżyć dzieci), schematów (schematyzacja działań dzieci) i symboli (ujmowanie symboliczne przeżyć i działań dzieci, prowadzące do ich interioryzacji). W nauczaniu czynnościowym istotne jest także odwoływanie się do przeżyć pozaszkolnych dzieci. Jedynie w przypadku recepcji twórczości plastycznej i muzycznej większe efekty przynosi metoda oglądowa, a w przypadku matematyki – środki słowne. Ponadto w nauczaniu polskiego, muzyki i plastyki najczęściej stosuje się modele lekcji łączące uczenie się przez przeżywanie z odkrywaniem i działaniem; w nauczaniu środowiska społeczno-przyrodniczego – odkrywanie lub przeżywanie z działaniem; w nauczaniu matematyki – odkrywanie z działaniem. Optymalny stopień nasilenia czasu stosowania poszczególnych strategii nakazywał w przypadku polskiego, muzyki i plastyki najczęstsze korzystanie ze strategii operacyjnej, nieco rzadziej – emocjonalnej, rzadko – problemowej, najrzadziej – asocjacyjnej. W przypadku matematyki również najczęściej powinno się stosować metodę operacyjną, nieco rzadziej – problemową i bardzo rzadko – asocjacyjną. W przypadku środowiska społeczno-przyrodniczego najczęściej powinno się stosować strategię problemową, nieco rzadziej – emocjonalną, rzadko – operacyjną i najrzadziej – znów asocjacyjną.