Abstrakt: |
Przedmiotem badania były motywy podejmowania aktywności fizycznej przez dzieci i młodzież o różnym stopniu otłuszczenia ciała. Celem badania było zhierarchizowanie ważności motywów. Przyjęto hipotezę badawczą, zakładającą, że stopień otłuszczenia ciała wpływa na motywy podejmowania aktywności fizycznej przez młodzież i dzieci. Badaniem objęto 1639 chłopców i 1632 dziewcząt w wieku od 10 do 15 lat, uczęszczających do poznańskich szkół podstawowych. Badanych podzielono na trzy grupy według kryterium stopnia otłuszczenia ciała: dzieci szczupłe (do 15 centyla), dzieci przeciętne (od 25 do 75 centyla), dzieci otyłe (od 85 centyla wzwyż). W grupie dzieci szczupłych znalazło się 126 chłopców i 195 dziewcząt, w grupie przeciętnych – 672 chłopców i 638 dziewcząt, w grupie otyłych – 221 chłopców i 214 dziewcząt. Motywy podejmowania aktywności fizycznej poznano na podstawie wyników ankiety. Chłopcy najczęściej podejmują aktywność fizyczną, by utrzymać dobrą kondycję. Z tego powodu sport uprawiało 66,7% chłopców szczupłych, 74,9% przeciętnych i 62,4% otyłych. Na drugim miejscu znalazła się chęć poprawy zdrowia – z tego powodu podejmowało aktywność fizyczną 35,7% chłopców szczupłych, 39,7% przeciętnych, 43,9% otyłych. Dla sukcesów sportowych treningi uprawiali częściej chłopcy szczupli i przeciętni niż otyli – odsetek ten wyniósł w poszczególnych grupach kolejno: 33,3%, 28,3% oraz 18,1%. Chłopcy otyli częściej niż ich szczupli i przeciętni rówieśnicy podejmowali aktywność, by spotkać się z kolegami (30,3%), uzyskać ładny wygląd (21,3%), sprawić przyjemność rodzicom (10%), dobrze się bawić (39,4%). Hierarchia motywów podejmowania aktywności fizycznej przez dziewczęta była podobna. Na pierwszym miejscu znalazła się chęć utrzymania kondycji fizycznej, którą deklarowało 69,7% dziewcząt szczupłych, 72,9% przeciętnych i 65,4% otyłych. By poprawić zdrowie, sport uprawiało: 47,2% dziewcząt szczupłych, 41,7% przeciętnych i 44,4% otyłych. Dla dziewcząt otyłych w dalszej kolejności były ważne takie motywy jak: zabawa (26,6%), spotkania z rówieśnikami (24,3%). Dla uczennic szczupłych i przeciętnych były ważne takie czynniki jak: zabawa (31,8% i 25,4%) oraz sukcesy sportowe (22,6% i 18,5%). Badanie wykazało, że otyli chłopcy i otyłe dziewczęta częściej podejmują aktywność fizyczną ze względów estetyczno-hedonistycznych; liczą się dla nich: ładny wygląd, spotkania z rówieśnikami, zabawa. Dzieci przeciętne uprawiają sport częściej dla utrzymania dobrej kondycji, sukcesów sportowych, stania się gwiazdą sportową (czynniki sprawnościowo-agonistyczne). Dla dziewcząt, bez względu na otłuszczenie ciała, ważnym motywem, by podejmować aktywność fizyczną, był ładny wygląd; motyw ten znalazł się w hierarchii na podobnym poziomie jak poprawa zdrowia. Sukcesy sportowe motywowały do uprawiania aktywności fizycznej częściej dzieci szczupłe i przeciętne niż otyłe. Jak pokazują inne badania, dzieci dopiero w wieku szkolnym nabierają świadomości na temat budowy własnego ciała, z tego powodu otyli uczniowie są bardziej narażeni na przekonanie o niezdarności i zaniżanie własnych możliwości. Dlatego też dzieci otyłe częściej podejmują aktywność fizyczną, by uzyskać ładny wygląd albo spotkać się z rówieśnikami, co wiąże się prawdopodobnie z chęcią uzyskania akceptacji w grupie. |