Przedmiotem badania były aspiracje szkolne i zawodowe uczniów klas ósmych ze środowiska miejskiego (Szkoła Podstawowa nr 2 w Lubartowie, Szkoła Podstawowa nr 5 w Biłgoraju) i wiejskiego (Szkoła Podstawowa w Łusce i w Soli k. Biłgoraja). W badaniu wykorzystano następujące narzędzia: Ogólny Test Klasyfikacyjny (OTK), Inwentarz Osobowości H.J. Eysencka, Szybkość i Dokładność Spostrzegania, Test Skłonnościowy oraz Kwestionariusz dla Ucznia zatwierdzony przez Ministerstwo Oświaty i Wychowania do stosowania w poradnictwie zawodowym (37 pytań). Zastosowano również analizę dokumentacji szkolnej, rozmowę kierowaną oraz obliczenia statystyczne. Wyniki badania ujawniły, że w dalszym ciągu kształcenie na poziomie pełnym w szkołach średnich podejmowali przeważnie uczniowie szkół miejskich oraz tylko nieliczni uczniowie ze wsi, na ogół z rodzin o dobrych warunkach materialnych. Uczniowie ze szkół wiejskich osiągnęli średnio gorsze wyniki pod względem rozwoju intelektualnego, rozwoju słownictwa, rozumienia ilościowego i operowania liczbami oraz rozwoju wyobraźni przestrzennej. Mogło to decydować o częstszym wybieraniu szkół zawodowych i wykazywaniu mniejszych aspiracji edukacyjnych.