Abstrakt: |
Przedmiotem badania była tożsamość narodowa młodzieży litewskiej i białoruskiej uczącęj się w liceach ogólnokształcących, przeznaczonych dla mniejszości narodowych (z językiem mniejszości jako wykładowym lub z dodatkową nauką języka mniejszości) oraz w zwykłych liceach. Badaniem objęto 449 uczniów ze szkół w Puńsku, Bielsku Podlaskim i Hajnówce. Wyniki badania ujawniły, że poczucie tożsamości narodowej było silniejsze wśród młodzieży litewskiej niż białoruskiej. 75% badanych ze szkoły litewskiej w Puńsku określiło się jednoznacznie jako Litwini, a jedynie 19% uczniów szkoły białoruskiej w Hajnówce i 5% w Bielsku Podlaskim określiło się jako Białorusini. Zauważono także, że w trakcie nauki w liceach z białoruskim językiem nauczania rosło poczucie tożsamości narodowej młodzieży, a u uczniów o białoruskim pochodzeniu ze zwykłych liceów pojawiła się tendencja odwrotna. U licealistów litewskich nie zauważono zróżnicowania poczucia tożsamości narodowej w młodszych i starszych klasach. Młodzież litewska prezentowała także większą wiedzę o własnej kulturze niż białoruska, co można wiązać z pozycją obu kultur poza Polską (tzn. kultywowaniem tradycji na Litwie i zacieraniem odrębności kulturowej w Republice Białoruskiej za czasów ZSRR). Starsi uczniowie szkoły w Puńsku prezentowali większą wiedzę na temat kultury etnicznej niż młodsi, czego nie zaobserwowano w szkołach białoruskich. Poziom wiedzy o kulturze etnicznej okazał się dodatnio skorelowany z poczuciem tożsamości narodowej. Co 11. uczeń liceum białoruskiego w Bielsku Podlaskim, co 25. w liceum etnicznym w Hajnówce oraz co 50. uczeń szkoły w Puńsku prezentował nieprzychylny stosunek do innych narodowości. W przypadku Białorusinów uczęszczających do zwykłego liceum zjawisko to miało znacznie mniejszy zakres. Pozytywną ewolucję stosunku do innych narodów w trakcie nauki zaobserwowano jedynie w liceum białoruskim w Hajnówce. W szkole tej, podobnie jak w Puńsku, potwierzono pozytywną korelację tożsamości narodowej z sympatią w stosunku do innych narodowości. U uczniów z Bielska Podlaskiego zaobserwowano tendencję dokładnie odwrotną. Co ciekawe, młodzi Litwini o wiele częściej niż Białorusini posługiwali się stereotypami w ocenie innych narodowości, częściej miały one także zabarwienie negatywne. |