Abstrakt: |
Celem badania była analiza porównawcza systemu wartości uczniów klas maturalnych w sytuacji transformacji ustrojowej. Badanie przeprowadzono w 1989 roku (przed obradami „okrągłego stołu” – próba I licząca 1089 osób) oraz w 1993 i 1994 r. (próba II licząca 1143 osób). Respondenci uczęszczali do szkół średnich w województwie zielonogórskim, w miejscowościach: Zielona Góra, Nowa Sól, Gubin, Lubsko, Sulechów, Świebodzin, Nowe Miasteczko, Sława. Do zgromadzenia materiału badawczego posłużono się techniką ankiety. W wyniku przeprowadzonego badania stwierdzono spadek (w porównaniu z rokiem 1989) takich wartości jak: honor, praworządność, poczucie użyteczności oraz ojczyzna. Wartością cenioną najwyżej przez młodzież była miłość (ponad 75% wskazań). Na drugim miejscu znalazł się Bóg – wartość najważniejsza dla nieco ponad połowy respondentów. Na kolejnych trzech miejscach w hierarchii były: mądrość i wiedza, rodzina, przyjaźń (ponad 40% wskazań dla każdej z tych wartości). Najmniej cenione wartości przez maturzystów to: sława (81,3% w hierarchii wartości najmniej cenionych), władza (76,6%), seks, sukces, dobra materialne (około 40% każda z tych wartości), dalej: praworządność (14%), poczucie użyteczności (13,6%), Bóg (12,9%), wykształcenie (11,8%), praca (9,4%), ojczyzna (8%). Mimo że ¾ respondentów chciałoby kontynuować naukę po ukończeniu szkoły średniej, to wykształcenie nie stanowiło dla maturzystów dużej wartości, 11,8% zaliczyło wykształcenie do wartości odrzucenia. To dowodzi, że wykształcenie było wartością neutralną dla większości uczniów kończących szkoły średnie w województwie zielonogórskim. Co ciekawe, wartości edukacyjne były dla uczniów tym ważniejsze, im wyższe wykształcenie mieli ojcowie respondentów. Za celami edukacyjnymi opowiedziało się 55,8% uczniów, których ojcowie mieli wykształcenie podstawowe, 58% – których ojcowie mieli wykształcenie zasadnicze zawodowe, 65,4% – średnie, 66,9% – wyższe. |