Abstrakt: |
Celem badania była charakterystyka reakcji na ukrytą przemoc szkoły. Do zebrania materiału posłużono się metodą biograficzną. W badaniu wzięło udział sześciu studentów dobranych celowo pod względem wykształcenia, tzn. takie osoby, które zdobyły wyższe wykształcenie. W wywiadach z poszczególnymi respondentami skupiono się na takich zagadnieniach jak: sposoby radzenia sobie w szkole, doświadczenia nabyte w szkole, ocena szkoły z perspektywy tego, kim w obecnej chwili były badany. Badani najczęściej zarzucali szkołom, do których wcześniej uczęszczali, wtłaczanie w ramy, promowanie konformizmu i bylejakości. Szkoły – w opinii respondentów – próbowały nauczyć wychowanków dyscypliny, posłuszeństwa i systematyczności, ale przy okazji skłaniały do samowoli, kombinatorstwa, postaw opartych na nieuczciwości, nazwanej przez jednego z badanych sprytem życiowym. Wszyscy studenci kojarzyli przeżycia szkolne z lękiem wobec nauczycieli, odpytywania albo złych stopni i in. Sprzeciw wobec postaw nauczycielskich rzadko miał charakter konstruktywny; mechanizmy obronne stosowane przez uczniów blokowały jego samodzielność, twórcze myślenie, sprzyjały bardziej skłonnościom relatywistycznym. Respondenci obwiniali szkoły za brak podmiotowego stosunku w relacji nauczyciel – uczeń. Rzadko studenci mieli poczucie sprawczości wobec tego, co działo się w ich placówkach. Z drugiej strony respondenci zawdzięczali szkołom: ogładę intelektualną, podstawy do dalszego kształcenia, poznanie własnych możliwości, poczucie, że wiedza ma wartość, przykładanie wagi do kształcenia się. |