Abstrakt: |
Celem badania było opracowanie metodologii tworzenia standardu kwalifikacji zawodowych technika mechanika i technika rachunkowości. Badanie składało się z następujących etapów: powołania dwóch zespołów wykonawczych, opracowania diagnozy stanu wiedzy na temat standardów kwalifikacji zawodowych, opracowanie narzędzi służących do zbierania informacji, przeprowadzenie badań w wybranych przedsiębiorstwach, analiza jakościowa i ilościowa wyników, opracowanie i ewaluacja standardów kwalifikacji zawodowych, opracowanie metodologii i procedury tworzenia standardu kwalifikacji zawodowych. Posłużono się takimi metodami i technikami badawczymi jak: obserwacja procesów roboczych, analiza dokumentacji w zakładach pracy, szkołach itp., badanie opinii pracowników i ich zwierzchników o wykonywanych zadaniach, wywiady ze znawcami zawodów. Prace badawcze składały się z badań pilotażowych, badań docelowych i badań trendów oraz przemian w kwalifikacjach. Badania w zawodzie technika mechanika przeprowadzono w 49 przedsiębiorstwach, z zawodzie technika rachunkowości – w 41 przedsiębiorstwach. Ankieta wykorzystana w badaniu składała się z: części wyjaśniającej cel badania, instrukcji, części zawierającej układ cech psychofizycznych pracownika, wykazu zadań wykonywanych na stanowisku pracy, układu umiejętności i wiadomości przyporządkowanego poszczególnym zadaniom, metryczki respondenta. Do najważniejszych zadań zawodowych dla wykonywania zawodu technika mechanika respondenci zaliczyli: przeprowadzenie kontroli jakości wykonania wyrobów i usług (ogólny wskaźnik ważności zadania: 2,54), badanie części i zespołów oraz maszyn i urządzeń (2,38), instalowanie i uruchamianie obiektów mechanicznych (2,69), dozorowanie pracy maszyn i urządzeń (2,23), sporządzanie protokołów z uszkodzeń i awarii (2,44), kwalifikowanie obiektów do naprawy i usunięcia (2,44), projektowanie prostych obiektów mechanicznych (2,37), projektowanie podstawowych procesów obróbki i montażu (2,58), sporządzanie prostych kalkulacji wytwarzania i naprawiania maszyn oraz urządzeń (2,32), organizowanie i nadzorowanie przebiegu procesów wytwarzania maszyn (2,48), organizowanie i nadzorowanie zabiegów profilaktycznych oraz konserwacyjnych (2,54), prowadzenie dokumentacji (2,40), organizowanie zaopatrzenia i zbytu (2,22). Na podstawie wyników badania przyjęto, że wszystkie wymienione zadania zawodowe powinny znaleźć się w standardzie kwalifikacji dla zawodu technika mechanika. Dla zawodu technika rachunkowości określono następujące zadania: obsługiwanie urządzeń biurowych, sporządzanie dokumentacji w języku obcym, obsługiwanie komputera, rejestrowanie działalności gospodarczej, zakładanie i prowadzenie ksiąg rachunkowych, sporządzanie dokumentów księgowych, prowadzenie ewidencji zdarzeń gospodarczych na kontach księgowych, kalkulowanie kosztów i cen, przeprowadzanie inwentaryzacji, wycena aktywów i pasywów, przeprowadzanie rozliczeń finansowych, sporządzanie i analiza sprawozdań finansowych, prowadzenie uproszczonej ewidencji dla celów podatkowych. Do zadań kierowania i współpracy zaliczono: organizowanie pracy w zespole, motywowanie do pracy, współpracę w zespole, zespołowe rozwiązywanie problemów. Wskaźnik ważności zadań w przypadku respondentów z urzędów skarbowych znacznie odbiegał od pozostałych rodzajów działalności gospodarczych. Z tego powodu wyniki badania ankietowanych z US wykluczono z analizy. Najniższą wartość uzyskały wskaźniki: sporządzanie i opracowywanie dokumentacji w języku obcym, postrzeganie przedsiębiorstwa na tle gospodarki narodowej (zadania organizacyjne) oraz zespołowe rozwiązywanie problemów. Ważność poszczególnych zadań rozbito na pięć poziomów kompetencji. |