Abstrakt: |
Celem badania było określenie stosunku młodzieży do przeszłości oraz historii rozumianej jako dziedzina wiedzy. Badaniem objęto 153 uczniów w wieku 18 lat z liceów ogólnokształcących w Warszawie i jednej z podwarszawskich miejscowości, a także z zasadniczej szkoły zawodowej w Warszawie. Do zebrania opinii posłużono się ankietą. Większość uczniów liceum w Warszawie pochodziła z rodzin inteligenckich, uczniowie zasadniczej szkoły zawodowej oraz liceum podwarszawskiego – z rodzin o wykształceniu podstawowym i średnim. Uczniowie warszawskiego liceum interesują się przede wszystkim starożytnością i historią powszechną, dla uczniów zasadniczej szkoły zawodowej i podwarszawskiego liceum najważniejsze były historia najnowsza i historia Polski. Warszawscy licealiści lepiej rozumieją znaczenie wspólnej przeszłości i wspólnego dziedzictwa w rozwoju świadomości narodowej; młodzież pozostałych szkół wiązała znajomość historii z kryterium oceny postawy obywatelskiej. Uczniowie nie są jednomyślni, jeśli chodzi o pozytywne i negatywne postacie historyczne. Do pozytywnych zaliczali przede wszystkim wielkich Polaków, ocenianych równocześnie jako patriotów, także postacie znane z poświęcenia dla ojczyzny, np. Marka Aureliusza, Mussoliniego itp. Najbardziej negatywne oceny zebrali Hitler i Stalin. Uczniowie klasy ogólnej w podwarszawskim liceum i zasadniczej szkoły zawodowej mieli skłonność do idealizacji przeszłości, postawy romantycznej i bezkompromisowej w ocenie działań politycznych poszczególnych postaci. Uczniowie warszawskiego liceum i klasy biologiczno-chemicznej z podwarszawskiej szkoły prezentowali postawę rozsądkową w ocenie przeszłości. Uczniowie zasadniczej szkoły zawodowej i podwarszawskiego liceum mieli tendencję do mitologizowania dziejów najnowszych i tak np. twierdzili, że stosunki polsko-niemieckie to bohaterskie zmagania Polaków z ekspansją niemiecką, że w Polsce nie było wojen religijnych albo że Polacy są słynni z tolerancji. Uczniowie warszawskiego liceum widzieli w stosunkach polsko-niemieckich przede wszystkim zwykłe sąsiedztwo. |