Celem badania było znalezienie odpowiedzi na pytanie, jaka jest orientacja nauczycieli nauczania początkowego we współczesnych przemianach edukacyjnych? Badaniem ankietowym objęto 100 nauczycieli klas początkowych ze Szczecina i województwa szczecińskiego (46 miało staż pracy od roku do 10 lat, 55 – 11-25 lat). Przedmiot oceny uczniów stanowiły: pracowitość – według 71% nauczycieli, stosowanie wiedzy w sytuacjach problemowych – 67%, umiejętności – 65%, wiadomości – 57%, stosunek do nauki – 45%, pilność – 41%, zdolności, zainteresowania – 26%, stosunek do kolegów – 25%, tempo rozwoju – 16%, nawyki – 5%; stwierdzono, że opinie badanych świadczą głównie o tradycyjnym podejściu. Cele oceniania: motywowanie i zachęcanie do nauki – 60%, informowanie o wynikach w nauce – 40%, skontrolowanie wiedzy i umiejętności – 25%, nagrodzenie i dowartościowanie – 15%. Układy odniesienia brane pod uwagę w ocenie: możliwości dziecka – 65%, ogólny rozwój i wcześniejsze osiągnięcia – 35%, program nauczania początkowego – 35%, warunki domowe – 30%, stopień trudności materiału – 20%, poziom klasy – 10%; stwierdzono, że świadomość nauczycieli zaczyna rozwijać się w dobrym kierunku. Według 85% ocena miała funkcję motywacyjną, według 55% informacyjną, według 1/4 restrykcyjną, inne funkcje wymieniano sporadycznie. Preferowane sposoby oceniania uczniów: ocena słowna – 50%, wyrażona stopniem – 48%, pisemna – 41%, wyrażona zdaniem – 28%; sposoby niepreferowane: ocena wyrażona stopniem oraz wyrażona zdaniem – po 5%; brak danych na temat oceny: słownej – 21%, wyrażonej stopniem – 32%, pisemnej – 26%, wyrażonej zdaniem – 38%; stwierdzono, że nauczyciele preferują ujęcie tradycyjne. Zlecanie uczniom zadań powiązanych z sytuacjami umożliwiającymi im samokontrolę i samoocenę: często – 84%, rzadko – 7%, zawsze – 4%, nigdy – 1%; stwierdzono, że wskazuje to na wysoki stopień orientacji w przemianach edukacyjnych. Dokonywanie oceny całokształtu indywidualnego rozwoju dziecka: tak – 59%, raczej tak – 37%, raczej nie oraz nie – po 1%; uznano to za potwierdzenie tradycyjnego rozumienia problemu ocen szkolnych przez badanych. Opinie o ocenie opisowej: pozytywna – 35%, obojętna – 35%, negatywna – 30%; zdecydowanie odrzucali ją nauczyciele o stażu powyżej 15 lat, obojętni byli ci o stażu poniżej siedmiu lat. Zalety oceny opisowej: nie stresuje – 21%, daje pełny obraz dziecka – 14%, jest dokładna, uwzględnia możliwości, ukazuje mocne i słabe strony – po 11%, systematyzuje i obserwuje, jest obiektywna – po 7%. Wady: niezrozumiała dla rodziców – 36%, czasochłonna – 24%, pracochłonna – 20%, zbyt uogólniona, nielubiana przez uczniów – po 8%, nieujednolicona w szkołach – 4%. Preferowany model oceniania w klasach początkowych: tradycyjne stopnie – 10%, punktowo-ocenowy – 30% (głównie nauczyciele z wyższym wykształceniem), symboliczno-ocenowy – 5%, klasyfikacyjny bez stopni – 50% (niektórzy wskazywali stosowanie go tylko w pierwszym semestrze), bez stopni i promocji – 5%. Wyniki badania wskazują na potrzebę weryfikacji wiedzy nauczycieli, głębszego kształcenia psychologicznego przyszłych i obecnych nauczycieli, potrzebę większego upowszechnienia przemian we współczesnej edukacji.