Celem badania była charakterystyka metod i form aktywizacji uczniów szkół zawodowych. Według hipotez roboczych, będących podstawą badania, jeśli uda się rozpoznać zdolności ucznia, zarówno ogólne, jak i kierunkowe, uczeń będzie miał możliwość lepszego ich rozwoju. Uczeń wdrożony do samodzielnej pracy umysłowej w procesie dydaktycznym (m.in. za pomocą różnych metod aktywizujących) osiągnie powodzenie szkolne na miarę swoich możliwości, otrzyma również praktyczne przygotowanie do życia w kulturze, pracy zawodowej i dalszego samokształcenia. Badanie eksperymentalne poprzedzono badaniem diagnostycznym, na podstawie którego powstały Karta diagnostyczna ucznia i Instrukcja do karty diagnostycznej ucznia. Celem badania eksperymentalnego było stwierdzenie, które z metod i form aktywizujących są najbardziej efektywne i w jakim stopniu przyczyniają się do rozwoju i osiągania lepszych wyników w nauce. Za pomocą Arkusza obserwacyjnego lekcji zbadano aktywizację uczniów oraz nauczycieli. Na podstawie wyników badania sformułowano następujące wnioski: uczniowie z klasy eksperymentalnej, w której zastosowano metody aktywizujące, wykazali się wyższym poziomem świadomości utrwalania określonych cech postawy oraz umiejętności uczenia się; wyniki uczniów z grup kontrolnej i eksperymentalnej były takie same; uczniowie z klasy eksperymentalnej poprawili swoje wyniki w porównaniu z ubiegłorocznymi; uczniowie z klas kontrolnych mieli niższe oceny z zachowania niż uczniowie z klas eksperymentalnych; zaobserwowano, że uczniowie byli aktywni na poziomie intelektualnym, recepcyjnym i emocjonalnym podczas lekcji prowadzonych za pomocą metod problemowych i mieszanych; najbardziej efektywne okazały się metody wprowadzone na lekcjach języka polskiego i historii (aktywizacja emocjonalna), matematyki i fizyki (aktywizacja intelektualna), przedmiotów zawodowych (aktywizacja praktyczna oraz intelektualna).