BIBE
polski   english
Strona główna Instytut badań edukacyjnych
BIBE
Evidence Informed Policy
Zobacz również
Nasze strony
O pracowni

Zespół Pracowni BIBE zajmuje się przede wszystkim monitorowaniem i opracowaniem badań za lata 1989-2015 prowadzonych w zakresie szeroko pojętej edukacji.   >> więcej


napisz do nas
bibe@ibe.edu.pl
 
  poprzednie
następne  
 
Obserwuj
Tytuł badania: Młodzież i narkotyki. Rodzinne czynniki ryzyka nałogu
Data: 1988 – 1996
Badacz: Jolanta Rogala-Obłękowska
Abstrakt:

Celem badania było sprawdzenie, czy w rodzinach narkomanów występowały mechanizmy ujmowane z perspektywy systemowego podejścia do rodziny, powodujące rozwój i podtrzymanie symptomu, jakim jest narkomania. Badanie przeprowadzono w trzech etapach: 1) 1988 – metodą ankietową przebadano reprezentatywną próbę ogólnopolską młodzieży dobranej losowo w oparciu o spis GUS w wieku 15-29 lat (N = 3300), z której wyłoniono grupę 134 osób zażywających narkotyki; 2) 1989 – w celu zróżnicowania badanych pod kątem zaawansowania nałogu wybrano dodatkowo grupę 100 osób podejmujących leczenie w sześciu ośrodkach w całej Polsce podejmujących długoterminową terapię narkomanii, dzięki czemu łącznie uzyskano grupę 234 badanych uzależnionych od narkotyków; z pomocą sędziów kompetentnych podzielono badanych następnie na pięć grup ze względu na stopień zaawansowania narkomanii – 1) narkomani okazjonalni (brali różne narkotyki nie dłużej niż trzy miesiące); 2) eksperymentatorzy (brali różne narkotyki od trzech miesięcy do roku); 3) narkomani średnio zaawansowani (brali na ogół te same narkotyki od roku do trzech lat), 4) narkomani zaawansowani (brali najczęściej te same narkotyki od trzech do pięciu lat, na ogół były to opiaty); 5) narkomani bardzo zaawansowani (brali te same narkotyki przez ponad pięć lat); 3) 1996 – uwzględniono zmiany w obrazie polskiej narkomanii dokonujące się pod wpływem przemian ustrojowych, badaniem objęto 180 osób z uzależnieniem amfetaminowym, opiatowym i mieszanym leczących się w ośmiu ośrodkach odwykowych z całej Polski, z czego do badania zakwalifikowano 161 osób, w tym 65 uzależnionych od amfetaminy, 80 – od opiatów, 16 z uzależnieniem mieszanym (do porównań międzygrupowych w szczegółowych obliczeniach statystycznych z ogólnej populacji młodzieży nieuzależnionej dobrano 457-osobową grupę kontrolną). W badaniu wykorzystano następujące narzędzia badawcze: kwestionariusz Moja rodzina, skalę do badania Spójności i zdolności przystosowawczych rodziny własnej konstrukcji, kwestionariusz do pomiaru więzi między rodzicami a dziećmi własnej konstrukcji, kwestionariusz Postawy wobec narkomanii. Wśród materiałów badawczych znalazło się również 10 studiów przypadków opracowanych w oparciu o wywiady pogłębione z młodzieżą uzależnioną od narkotyków. Do obróbki danych statystycznych posłużono się metodami o charakterze eksploracyjnym oraz jednoczynnikową analizą wariancji, testem t-studena, współczynnikiem korelacji rangowej Spearmana, Pearsona i współczynnikiem punktowo-biseryjnym, testem chi-kwadrat dla zmiennych jakościowych i testem Duncana. Wyniki badania potwierdziły hipotezę, zgodnie z którą im bardziej zaburzony był układ stosunków wewnątrzrodzinnych w okresie dorastania młodzieży, tym wyższy był poziom zaawansowania nałogu badanych. Ponadto układ tych stosunków był różny w rodzinach młodzieży uzależnionej od amfetaminy lub opiatów oraz rodzin z grupy kontrolnej. Układ ten charakteryzował się: niską spójnością rodziny i nieprawidłowym poziomem zdolności przystosowawczych; nieprawidłowym klimatem rodziny przejawiającym się w braku identyfikacji dziecka z rodziną; władzą rodzinną skupioną w rękach jednej osoby, najczęściej matki (wobec wycofania się ojca); niekonsekwentną dyscypliną i kontrolą zachowań dzieci, najczęściej z powodu niezgodnych postaw ojca i matki; zaburzeniami więzi emocjonalnych między rodzicami oraz między rodzicami i dzieckiem, przede wszystkim brakiem wymiany uczuć, niedostatkiem miłości i ciepła ze strony rodziców; częstymi koalicjami międzygeneracyjnymi (np. między matką i dziećmi). Powyższe wnioski potwierdzały tym samym hipotezę główną mówiącą, że zaburzenia stosunków wewnątrzrodzinnych w okresie dorastania młodzieży, badanych poprzez oceny tej młodzieży w zakresie klimatu panującego w rodzinie, poziomu spójności i zdolności przystosowawczych oraz wzajemnych stosunków emocjonalnych między rodzicami i dziećmi, zwiększają ryzyko narkomanii. Podkreślenia wymagała duża zgodność między wynikami uzyskanymi w drugim i trzecim etapie badań, które dzieliło siedem lat. Jednocześnie stwierdzone w badaniach zaburzenia w funkcjonowaniu rodziny nie były specyficzne dla rodzin narkomanów, lecz sprzyjały wszelkim zachowaniom dewiacyjnym młodzieży, a decyzja o braniu narkotyków zależała od oddziaływania systemów pozarodzinnych, np. grupy rówieśniczej.

Deskryptory TESE: narkomania, środowisko społeczno-kulturowe, rodzina, relacja rodzice – dziecko, dziecko zagrożone
TESE descriptors: drug abuse, socio-cultural environment, family, parent-child relation, child at risk
Publikacje:
  • Rogala-Obłękowska, J. (1999). Młodzież i narkotyki. Rodzinne czynniki ryzyka nałogu. Warszawa: ISNS UW.
 
Tagi
Ostatnie wyszukiwania
Wyszukane słowo Liczba odpowiedzi
 
Strona internetowa współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Baza Informacji o Badaniach Edukacyjnych została stworzona w ramach projektu "BADANIE JAKOŚCI I EFEKTYWNOŚCI EDUKACJI ORAZ INSTYTUCJONALIZACJA ZAPLECZA BADAWCZEGO"