Abstrakt: |
Celem badania było określenie stanu świadomości pracowników pedagogicznych, nauczycieli i dyrektorów szkół w zakresie przepisów dotyczących praw dziecka i ich realizacji. Badaniem objęto 104 nauczycieli szkół podstawowych (nr 17 i 21) oraz państwowego przedszkola (nr 7) w Chorzowie. W badaniu wykorzystano metodę wywiadu, obserwacji oraz analizy dokumentacji. Wyniki badania ujawniły, że większość nauczycieli zdawała sobie sprawę, że dzieci mają pewne prawa z tego tytułu, że są dziećmi, nie potrafiono ich jednak na ogół nazwać ani przytoczyć. 58% wskazała na prawo do życia, 38,5% – do nauki. Jedynie 20% wymieniło prawo do miłości rodziców, godności i szacunku, do poczucia bezpieczeństwa, życia w rodzinie itp. Badani wskazywali, że prawa dziecka regulują przepisy takie, jak Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy, Kodeks Ucznia, Konstytucja, Deklaracja Praw Dziecka. Zwrócono również uwagę na działalność Komitetu Helsińskiego i Rzecznika Praw Obywatelskich. Wśród organizacji zajmujących się prawami dziecka częściej wymieniano organizacje międzynarodowe, rzadziej – krajowe. Najczęściej padały nazwy: UNICEF, UNESCO, WHO, FAO, OMEP. 41 respondentów nie wskazało żadnej organizacji działającej w Polsce. Pozostali wskazali na Towarzystwo Przyjaciół Dzieci, Polski Czerwony Krzyż, Komitet Ochrony Praw Dziecka. Niemal połowa badanych nie odpowiedziała na pytanie o przeszkody w realizowaniu praw dziecka. Co trzeci nauczyciel stwierdził, że były to traktowanie dziecka jako własności dorosłych oraz głupota i bezmyślność dorosłych. 14,4% wymieniło nieznajomość praw dziecka, 13,5% wadliwy aparat prawny, 10,6% brak należytego egzekwowania praw dziecka. 17% badanych nie dostrzegło żadnych przeszkód. Zdaniem respondentów prawa dziecka łamane były najczęściej w rodzinie, następnie w szkole. Wymieniano tu przede wszystkim maltretowanie dzieci i stosowanie kar fizycznych (42,5%), niezaspokajanie podstawowych potrzeb fizycznych (30,8%), brak warunków do nauki (13,2%), wykorzystywanie seksualne (10,8%). 38 nauczycieli nie umiało powiedzieć, czy osobiście zetknęło się z łamaniem praw dziecka, połowa badanych zetknęła się z taką sytuacją i podejmowała próby jej rozwiązania głównie poprzez rozmowę z dziećmi i rodzicami, rzadko – przekazując sprawę dyrekcji szkoły, policji lub sądom. Siedem osób uznało, że lepiej się nie mieszać. |