Celem badania było określenie czynników pozaintelektualnych wpływających na diagnozę psychologiczną dzieci kwalifikującą je do szkoły specjalnej dla dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim. W ramach badania dokonano przeglądu diagnoz psychologicznych 335 uczniów zakwalifikowanych do klas pierwszych szkół zawodowych specjalnych w Warszawie w roku szkolnym 1985/86. Następnie poddano szczegółowej analizie 34 przypadków o rozwoju intelektualnym mieszczącym się w normie – porównano wyniki testów na inteligencję w momencie przyjęcia uczniów do szkoły oraz w momencie jej ukończenia, a także przyjęto dziewięć kategorii czynników, które mogły wpłynąć na wynik badania i ostateczną decyzję o zmianie szkoły. W celu potwierdzenia wyników tych analiz powtórzono tę samą metodę w stosunku do uczniów zakwalifikowanych do pierwszej klasy szkół zawodowych specjalnych w roku szkolnym 1991/92 – po przeglądzie 314 przypadków zakwalifikowano do dalszej analizy 31 z nich. Wyniki badania pozwoliły na sformułowanie kilku wniosków. W szkolnictwie specjalnym dla upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim istniała stała grupa około 10% dzieci niewykazujących takiego upośledzenia. Ponadto stałość tej grupy warunkowana była niekorzystną sytuacją rodzinną, finansową i mieszkaniową, w jakiej znajdowały się dzieci. Dzieci te trafiały do szkoły w wyniku znacznych i trwałych trudności w opanowaniu materiału szkolnego, powodujących zaburzenia zachowania oraz negację szkoły uwarunkowaną wieloletnim opóźnieniem w nauce. Dzieci te trudno było zdiagnozować. Mogły być źle zakwalifikowane do szkoły specjalnej, choć jednocześnie nie istniało w rzeczywistości inne rozwiązanie ich problemów szkolnych. Szkoła specjalna była miejscem sprzyjającym dobrej adaptacji uczniów dzięki większej akceptacji i brakowi stresu obecnego w szkole masowej, dzięki którym dzieci osiągały swój potencjał intelektualny. Około 50% uczniów szkół zawodowych specjalnych nie kończyło szkoły wskutek długoletnich opóźnień w nauce.