Przedmiotem badania była specyfika przemian rozwojowych efektywności intelektualnej i jej wybranych uwarunkowań w okresie dorastania. Badaniem objęto 90 uczniów szkół podstawowych w wieku 11,1-14,6 roku oraz grupę 90 uczniów szkół ponadpodstawowych w wieku 14,7-17,11 roku. Obie grupy wyłoniono w drodze losowania warstwowego. Podział procentowy obu płci był równy. Na pierwszym etapie badania dokonano pomiaru poziomu zdolności intelektualnych uczestników za pomocą Testu Matryc Progresywnych Ravena i wyselekcjonowano badanych o najlepszych wynikach; na drugim etapie określono samoocenę badanych za pomocą Skali Samoakceptacji – SQ w opracowaniu A. i J. Brzezińskich (1975'); na trzecim etapie badani rozwiązywali problemy intelektualne o zróżnicowanym stopniu trudności. Ta procedura badawcza pozwoliła na wyróżnienie sześciu grup badanych znajdujących się na jednym z dwóch etapów okresu dorastania i prezentujących jeden z trzech poziomów samooceny. Wyniki badania ujawniły, że w okresie dorastania występował związek liniowy między poziomem samooceny a poziomem efektywności intelektualnej. Jednocześnie już na pierwszym etapie dorastania przejawiało się szczególnie korzystne oddziaływanie samooceny wysokiej, które utrzymywało się również na drugim etapie. W badanym okresie rozwoju dynamicznie wzrastał pozytywny wpływ oceny umiarkowanej i negatywny wpływ oceny niskiej, zwiększał się także różnicujący wpływ samooceny na efektywność intelektualną badanych. Od samooceny młodzieży zależało oddziaływanie uwarunkowań sytuacyjnych – im było ono większe, tym niższy poziom samooceny cechował badanych. Potwierdzono tym samym przypuszczenia o odmiennej podatności na oddziaływanie sytuacyjne osób o różnym poziomie samooceny.