Celem badania było poznanie oczekiwań młodzieży związanych z przyszłym kształceniem, pracą zawodową i życiem rodzinnym w porównaniu międzykulturowym; analizowano także relacje przyczynowo-skutkowe zachodzące między poczuciem normatywności a samooceną, poczuciem kontroli nad przyszłością i optymizmem. Badaniem objęto 158 Polaków (84 chłopców i 74 dziewczęta) i 194 Finów (108 i 86) w wieku 17 lat, z klas trzecich szkół zawodowych (85 Polaków i 103 Finów) i ogólnokształcących (73 i 91) szkół w Bydgoszczy i Vasa. Zastosowano kwestionariusz Przyszłość europejskiej młodzieży w dwóch wersjach językowych. Stwierdzono, że kultura w istotny sposób różnicowała orientacje obu grup młodzieży. Młodzież polska była bardziej optymistyczna w sferze edukacji, miała bardziej krytyczny stosunek do nauki i szkoły, była w mniejszym stopniu przekonana, że będzie dużo się uczyć i że nauka przyda się w przyszłości, częściej deklarowała przerwanie nauki, gdy tylko to możliwe, mimo krytycyzmu wobec efektów nauki zamierzała uczyć się dłużej niż młodzież fińska (średnia 23,6 lat i 21,6). Młodzi Polacy byli też stosunkowo bardziej optymistyczni w sferze pracy zawodowej, wskazywali późniejszy wiek uzyskania pełnego zatrudnienia (25,7 lat i 22,4) i nabycia wiedzy potrzebnej w zawodzie (26,6 lat i 23,5). Oczekiwania dotyczące życia rodzinnego różnicowały obie grupy w niewielkim stopniu; młodzież polska oczekiwała, że później wyprowadzi się od rodziców (w wieku 26 lat), później zawrze związek małżeński (22) i będzie miała dzieci (26). Zaobserwowano, że u młodzieży ze szkół zawodowych oczekiwania w danych obszarach życia były skorelowane z samooceną i poczuciem kontroli; w próbie polskiej uczniów szkół ogólnokształcących oczekiwania we wszystkich obszarach były skorelowane z poczuciem kontroli nad przyszłością, w próbie fińskiej – raczej z samooceną. Stwierdzono, że badani nie przejawiali lęków przed przyszłością; wyniki przeczyły pesymistycznemu obrazowi młodzieży; oczekiwania wskazywały na relatywnie wydłużający się okres dorastania; optymizm młodzieży polskiej w sferze kariery mógł wiązać się ze zmianami strukturalnymi i gospodarczymi; w sferze rodzinnej nie odnotowano różnic mimo dominacji w Polsce katolicyzmu i tradycyjnego modelu rodziny oraz słabnącej opieki socjalnej. Stwierdzono wieloprzyczynowe uwarunkowanie poczucia normatywności oraz istotny, chociaż najmniejszy, jego wpływ na optymizm wobec przyszłości, w porównaniu z wpływem samooceny i poczucia kontroli nad przyszłością.