Abstrakt: |
Celem badania było poznanie opinii uczniów, studentów i nauczycieli o recepcji lektur szkolnych. Badaniem sondażowym objęto uczniów liceów, techników, zasadniczych szkół zawodowych, kolegiów nauczycielskich i studentów (Kraków, Żywiec, Cieszyn, Bielsk, Myślenice, Nowy Sącz, Rudnik, Krosno, Wałbrzych), zgromadzono około 1000 wypowiedzi; wykorzystano też około 50 wypowiedzi nauczycielskich, doświadczenia z kontroli praktyk w różnych szkołach. Przedstawiono dane statystyczne dotyczące czytelnictwa W pustyni i w puszczy i Krzyżaków H. Sienkiewicza oraz Syzyfowych prac S. Żeromskiego w wybranych szkołach (ZSZ Rudnik, Technikum Rudnik, I LO Kraków Prezentki, XIV LO Kraków, Technikum Budowlane Kraków, Technikum Budownictwa Drogowego Kraków). Stwierdzono, że tekst literacki był wypierany przez streszczenia lektur, opracowania i kasety wideo (potwierdzało to około 80% wypowiedzi uczniów); szukanie zamienników literatury pojawiało się wyraźnie w klasie piątej (41,6% uczniów nie czytało W pustyni i w puszczy H. Sienkiewicza); lekturę mocniej wypierał film niż streszczenie i opracowanie, książki Sienkiewicza były identyfikowane jako zjawiska filmowe i odbierane poza sferą językową i stylistyczną; słabsi uczniowie rezygnowali również z czytania streszczeń i opracowań; w szkołach podstawowych i średnich dochodziło do wyraźnego podziału uczniów czytających lektury i nieczytających ich; coraz częściej kończyli szkołę podstawową uczniowie, którzy nie przeczytali żadnej dłuższej lektury; dziewczęta czytały więcej niż chłopcy; egzamin wstępny do szkoły średniej mobilizował uczniów do poznawania lektury w całości; szacunkowo założono, że 30% absolwentów szkół podstawowych nie przeczytało w klasach VI-VIII żadnej książki. Wśród nauczycieli polonistów znaczna część kategorycznie wymagała czytania lektur; około połowy w szkole podstawowej i jedna czwarta w szkole średniej wykazywało pobłażliwość wobec czytelniczej bierności uczniów; dla znacznej części polonistów praca z tekstem literackim ograniczała się do formalnego „przerobienia”; w szkołach średnich pracę z lekturą zastępowało często przekazywanie gotowych sądów. |