Abstrakt: |
Celem badania było poznanie sylwetek psychologów i pedagogów pracujących w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych (MOW), ich przygotowania do pełnienia funkcji, formy doskonalenia zawodowego, form i rodzajów pomocy. Badaniem ankietowym objęto wszystkich psychologów i pedagogów pracujących w MOW; uzyskano odpowiedzi od 33 psychologów z 32 placówek (72% ogółu MOW) i 27 pedagogów z 25 placówek (63%). Wśród psychologów 26 pracowało w pełnym wymiarze; 23 miało staż pracy powyżej dwóch lat, w tym po sześciu staż dwu-, trzyletni, od czterech do siedmiu lat oraz ponad 10 lat; dla ośmiu MOW był pierwszym miejscem pracy, pozostali pracowali wcześniej głównie w służbie zdrowia – 14 osób, 10 osób miało staż pracy poza MOW do pięciu lat, osiem powyżej 10 lat. Szkolenia i kursy doskonalące przeszło 29 osób; wskazano 23 tematy szkoleń, najczęściej: socjoterapia – dziewięć osób, profilaktyka uzależnień – siedem, trening asertywności, psychologia Gestalt, treningi interpersonalne – po cztery, szkolenia z psychoterapii, kursy reedukacji – po trzy. Zgłoszono zapotrzebowanie na szkolenia z 16 tematów, najczęściej: problematyka uzależnień, terapia grupowa, trening socjoterapii, problematyka zachowań seksualnych, dewiacji i przemocy, terapia rodzin, diagnoza psychologiczna, problematyka agresji i przemocy, treningi autogennne, autoterapii i inne. Badani wymienili 75 form pracy psychologicznej w placówkach, najczęstsze były: terapia indywidualna – 21 placówek, terapia grupowa (psychologia Gestalt) – dziewięć, zajęcia relaksacyjne, muzykoterapia itp. – osiem, gry i ćwiczenia grupowe – pięć, treningi umiejętności psychologicznych itp. – pięć, treningi asertywności – cztery, psychodrama – trzy. Metody były adaptowane do specyfiki środowiska wychowanków; celami działań były relaksacja, rozwój osobowości, nabywanie nowych umiejętności; podstawę teoretyczną działań stanowiła głównie psychologia Gestalt. 15 badanych podejmowało próby oceny skuteczności działań, najczęściej poprzez obserwacje – sześć osób, ankietę – pięć, analizę przypadków – cztery. Jako najlepsze metody pracy oceniono: psychodramę, trening komunikatywności według Pearlsa, ćwiczenia relaksacyjne według Schultza, terapię indywidualną przy pomocy rysunku, zajęcia z psychoterapii uzależnień. Wśród pedagogów 24 pracowało w pełnym wymiarze; 19 było kobietami; 11 miało staż 10 lat i dłuższy, ośmiu – od czterech do sześciu lat; 21 pracowało wcześniej poza MOW, w tym 12 w szkołach. 10 ukończyło podyplomowe studium socjoterapii, dwóch uzyskało odpowiednie stopnie specjalizacji zawodowej z pedagogiki resocjalizacyjnej; czterech nie odbyło żadnego szkolenia podyplomowego. Zgłoszono zapotrzebowanie na kursy: socjoterapia – sześć wskazań, uzależnienia, stosunki interpersonalne, logopedia, diagnoza pedagogiczna – po cztery, terapia zajęciowa – dwa, techniki relaksacyjne – dwa. 10 pedagogów prowadziło terapię indywidualną, dziewięciu – zajęcia kompensacyjne i wyrównawcze z różnych zakresów (głównie język polski, matematyka; kulturotechnika, ortodydaktyka, psychotechnika; skuteczność metod oceniano testami), siedmiu – kulturotechnikę, pięciu – socjoterapię. Wielu pedagogów oceniało swoją pracę przez pryzmat zachowań wychowanka, kilku widziało swój sukces zawodowy w jego usamodzielnieniu. |