Abstrakt: |
Badaniem objęto 80 osób polskiego pochodzenia mieszkających w Kazachstanie (miasto Kokczetaw i wieś Oziornoje) w wieku 20-34, 35-59, 60-80 lat. 80% badanych uważało, że znają język polski, około 40% wykorzystywało go do komunikacji wewnątrzrodzinnej. Badani byli przeświadczeni, że rzeczywiście posługują się językiem polskim (w istocie zawierał wiele ukrainizmów, rusycyzmów, lokalizmów). Język polski służył codziennej komunikacji większości mieszkańców wsi, w miastach używała go niewielka część badanych. Zasięg i funkcja języka polskiego w grupie rodzinnej były zależne od relacji wewnątrzrodzinnych; dziadkowie przekazywali język polski wnukom, rodzice bardzo rzadko posługiwali się nim w kontaktach z dziećmi. Stosunek do polszczyzny zależał od wieku, zawodu i wykształcenia; tylko 10% badanych w wieku 20-34 lat stosowało ją jako główne narzędzie komunikacji, starsi stosowali ją powszechnie; starsi mieli do polskiego stosunek nie tylko pragmatyczny, lecz także emocjonalny. Zdecydowana większość badanych była przekonana, że rodzice powinni rozmawiać z dziećmi w języku ojczystym. Odnotowano uwarunkowania społecznej kondycji języka: edukacyjno-pragmatyczne (przekonanie, że używanie polskiego jest poważną trudnością w nauce rosyjskiego, brak użyteczności polskiego w przyszłości zawodowej), społeczno-kulturowe (postrzeganie polszczyzny jako języka o niższym prestiżu), polityczno-etniczne (nauka kazachskiego lub rosyjskiego korzystniejsza niż polskiego); dostrzeżono tendencję odżywania języka ojczystego, wynikającą ze zmian politycznych i ekonomicznych (organizacje polonijne, kontakty z Polską, repatriacja Polaków z Kazachstanu). |