Abstrakt: |
Badanie na temat języków obcych przeprowadzono na próbie reprezentatywnej 1167 dorosłych Polaków. Jedno z pytań brzmiało: Czy zna Pan(i) jakiś język obcy na tyle dobrze, aby móc się porozumiewać nim swobodnie za granicą bądź z obcokrajowcami w Polsce? Twierdząco odpowiedziały na nie 292 osoby. Badani deklarowali znajomość języka rosyjskiego (54,9%), niemieckiego (34,6%), angielskiego (18,8%). Język francuski uzyskał 2,3% wskazań (siedem osób). Badani mogli wskazać na znajomość więcej niż jednego języka; najwięcej osób wskazywało na znajomość rosyjskiego i niemieckiego (25%), a następnie rosyjskiego i angielskiego (15%); najrzadsze były przypadki znajomości w parach z językiem francuskim – rosyjskiego i francuskiego, niemieckiego i francuskiego, angielskiego i francuskiego. Znajomość języków obcych była silnie skorelowana z wykształceniem; w grupie znającej języki obce było najmniej robotników (6%); znała je jedna trzecia urzędników i właścicieli prywatnych przedsiębiorstw, nieco ponad połowa przebadanych reprezentantów inteligencji (wyższa kadra, przedstawiciele wolnych zawodów, inżynierowie, nauczyciele) oraz studentów. Płeć nie była czynnikiem różnicującym znajomość niemieckiego i rosyjskiego; więcej mężczyzn deklarowało możliwość porozumiewania się po angielsku, odwrotnie było w przypadku języka francuskiego. 30- i 40-latkowie najlepiej znali rosyjski, ludzie po 60. roku życia lepiej posługiwali się niemieckim; najmłodsze pokolenie znało przede wszystkim angielski. Na pytanie: Czy w obecnej sytuacji przydałaby się Panu (i) znajomość któregoś z języków obcych? twierdząco odpowiedziało 56% badanych. Jako języki, których znajomość byłaby dla nich użyteczna, ankietowani wymienili angielski – 56,2%, niemiecki – 39,9%; języki te wymieniły osoby, które poprzednio deklarowały umiejętność porozumiewania się za ich pomocą. Języki hiszpański, francuski i włoski uzyskały 1,2% wskazań, rosyjski – 0,8%. Odpowiedzi na pytanie: Jak Pan(i) sądzi, jaki język obcy znają najlepiej (najczęściej) Pana(i) znajomi, sąsiedzi? wykazały, że środowisko badanych znało głównie angielski i niemiecki – po 23% wskazań. Najczęściej jednak znajomi i sąsiedzi respondentów nie znają żadnego języka. W odpowiedzi na pytanie Gdyby uczeń szkoły średniej zapytał o to, jakiego języka warto się obecnie uczyć, co by mu Pan(i) poradził(a)? najczęściej wskazywano angielski – 78%, następnie niemiecki – 17%, 1% wskazało rosyjski; 4% respondentów nie potrafiło zająć stanowiska. Badanych zapytano również o podanie skojarzeń z językiem angielskim, francuskim, niemieckim i rosyjskim. 30% nie miało nic do powiedzenia o języku angielskim, niemieckim i rosyjskim, 41,5% o francuskim. W odpowiedziach dotyczących angielskiego wskazywano na jego użyteczność, międzynarodowy charakter, zwracano uwagę na wymagania potencjalnych pracodawców; 31% uważało, że to język światowy, uniwersalny, którym wszędzie można się porozumieć; 13,6% – że warto go znać i się go uczyć; 4,5% – że jest trudny do nauki; 8,4% wydawał się łatwy i ładny. Francuski podobał się 9,4% badanych, 7,4% uważało go za język salonów i dyplomacji, u 8,8% wywoływał skojarzenia z Francją jako pięknym krajem pełnym zabytków. Niemiecki 14,5% postrzegało jako przydatne narzędzie porozumiewania się; u 12,6% skojarzenia mieściły się w tradycyjnych schematach i wiązały się z negatywnymi doświadczeniami historycznymi z czasów drugiej wojny światowej oraz obozów; 13,2% uważało go za język twardy, ostry, wulgarny, brzydki. Rosyjski wywoływał ambiwalentne uczucia; był postrzegany jako delikatny, miękki, śpiewny, melodyjny, zrozumiały dla Polaków – 11,1%, niepotrzebny, zbędny, mało popularny – 0,3%; dla 7,6% był nielubianym, najgorszym językiem, wzbudzał negatywne skojarzenia historyczne. |