Abstrakt: |
Celem badania było określenie orientacji społecznych młodzieży szkolnej w wieku 15-18 lat. Badaniem ankietowym objęto 760 uczniów różnych typów szkół miejskich i wiejskich. Badanie wykonano w ramach grantu 1.1163 91 02. Wyniki badania pozwoliły wyróżnić drogą analiz czynnikowych dziesięć typów orientacji społecznych, charakteryzujących polską młodzież. Młodzież okazała się charakteryzować silną i wewnętrznie spójną postawą patriotyczną, której towarzyszył optymizm związany z nadziejami na przyszłość i wiarą w możliwość osiągnięcia życiowego sukcesu, m.in. za sprawą zachodzących wtedy przemian ustrojowych. Postawa proreformatorska okazała się wśród badanej młodzieży jeszcze słaba (39%), lecz towarzyszyła jej wysoka ocena zaangażowania społecznego. Pojawiły się również silne orientacje, które autorka wiązała z dziedzictwem realnego socjalizmu: autorytaryzm (powiązany z punitywizmem i brakiem tolerancji w stosunku do odstępstw od normy posłuszeństwa), konformizm (o silnym zabarwieniu egocentrycznym oraz również związany z normą posłuszeństwa, szczególnie wobec rodziców), lęk (jako obawa przed przyszłością), roszczeniowy egalitaryzm (tendencja roszczeniowa wobec państwa ze słabszą tendencją egalitarną), poczucie anomii (silne poczucie niepewności co do reguł porządkujących rzeczywistość społeczną oraz poczucie bezradności i braku wpływu na wydarzenia), poczucie deprywacji (szczególnie o charakterze materialnym). |