Abstrakt: |
Przedmiotem badania były orientacje społeczne nauczycieli. Badanie miało charakter podłużny i zostało zrealizowane w ramach jednolitego planu badawczego w 1989, 1994 i 1995 roku. Posłużono się metodą sondażu diagnostycznego oraz techniką ankiety składającej się z 44 pytań i stwierdzeń. Ankietę tę wypełniło 341 nauczycieli. Analiza skupień otrzymanych wyników pozwoliła wyróżnić wśród badanych pięć grup w zależności od tego, jak ustosunkowywali się do orientacji opartej na lęku, innych ludziach, autorytaryzmie, konformizmie, patriotyzmie, poczuciu deprawacji, poczuciu niższości, odpowiedzialności moralnej i wierze w siebie: grupa lękowa (34,6%) – wysoki stopień niepokoju, bezsilności i przygnębienia; grupa konformistyczna (16,1%) – brak postrzeganych różnic w poglądach między badanymi a ich krewnymi, przyjaciółmi i znajomymi; grupa autorytaryzm (14,7%) – najwyższe lub niemal najwyższe pozycje w skali opinii, że należy uczyć dzieci posłuszeństwa w stosunku do rodziców, zwracać się do specjalistów, by wiedzieć, co robić, oraz że kierownik powinien być wymagający wobec podwładnych; grupa poczucie niższości (7,3%) – częste myślenie o sobie, że nie nadają się do niczego i są bezużyteczni, oraz wyrażanie zdania, że niewiele jest rzeczy, co do których mają całkowitą pewność; grupa wiara w siebie (7,3%) – wysokie natężenie wypowiedzi, że jeżeli sobie coś postanowią, to starają się tego nie zmieniać, lub że jeżeli im na czymś zależy, to potrafią to zrobić tak samo dobrze jak inni. Stwierdzono również dodatni związek między wskaźnikiem lęku a płcią, wiekiem, stażem pracy oraz ujemny związek z miejscem zamieszkania i samooceną sytuacji materialnej. Konformizm pozostawał w istotnym statystycznie, dodatnim związku z wykształceniem, wiara w siebie – z samooceną sytuacji materialnej, poczucie niższości – z płcią i wykształceniem. |