Abstrakt: |
Celem badania było znalezienie odpowiedzi na pytania: czy w mieście istnieją obszary stanowiące enklawy biedy; gdzie są one rozlokowane; jakie grupy ludności są w nich najliczniej reprezentowane; jakie społeczne mechanizmy prowadzą do gromadzenia lub grupowania się tam ludności biednej; czy enklawy biedy ustalane na podstawie stopy biedy wśród ludności ogółem, wśród dzieci i młodzieży oraz wśród dorosłych znajdują się w tych samych punktach miasta. Obliczono wskaźnik pauperyzacji – udział ludzi biednych wśród mieszkańców różnie operacjonalizowanych jednostek przestrzennych (ulica, kwartał, jednostka urbanistyczna, pomocnicza jednostka samorządowa); podstawę wyliczeń stanowiły dane zawarte w bazie PESEL i bazach danych zgromadzonych w dzielnicowych filiach MOPS-u za rok 1996. Stwierdzono, że stopa biedy wśród dzieci była zdecydowanie wyższa niż wśród ludności dorosłej (odpowiednio 22,7-34% i 11-16%); dzieci były nadreprezentowane w populacji ludzi biednych (32,7-40,5%, w populacji ogółem 18,6-22,1%); liczba enklaw biedy wyznaczona na podstawie stopy biedy wśród dzieci była znacznie większa niż ustalona na podstawie stopy biedy wśród ludności ogółem; znacznie większa była też liczba dzieci mieszkających w enklawach biedy. Na podstawie wywiadów z pedagogami stwierdzono, że w enklawach biedy występowały wszystkie trzy formy relacji między ubóstwem dzieci a realizacją przez nie „kontraktu pedagogicznego”: wywiązywanie się tylko z niektórych postanowień kontraktu z powodu trudności finansowych, pozorowanie wywiązywania się z kontraktu, niewywiązywanie się w ogóle z jego postanowień wskutek nieposyłania dziecka do szkoły, maltretowania i niedożywiania. |