Abstrakt: |
Celem badań przeprowadzanych co roku przez Bibliotekę Narodową jest ukazanie stanu czytelnictwa wśród dorosłych Polaków. Badania zmierzają do przedstawienia zasięgu książki w skali całego społeczeństwa i w poszczególnych grupach, intensywności czytania oraz wyborów lekturowych na przykładzie najpoczytniejszych typów książek i list popularności poszczególnych utworów i autorów. Badanie z 1992 roku (N = 1019) wykazało najwyższy jak dotąd poziom czytelnictwa wśród dorosłych Polaków. Zainteresowanie książkami zadeklarowało 70% badanych. Największą popularnością cieszyły się pozycje z literatury pięknej, można jednak powiedzieć, że były to książki z drugorzędnego obiegu literackiego, głównie beletrystyka. 31% respondentów czytało powieści romansowo-obyczajowe z serii Harlequin, a także sensacyjno-kryminalne (26% wyborów). 21% osób deklarowało czytanie książek reportażowych, wspomnień, pamiętników, biografii i autobiografii. 20% badanych czytało książki zamieszczone w kanonie lektur szkolnych. 12% czytało książki encyklopedyczno-poradnikowe. 10% badanych deklarowało zainteresowanie literaturą religijną. Do najpoczytniejszych autorów należeli: Maria Rodziewiczówna (74 wskazania), Henryk Sienkiewicz (68), R. Ludlum (56), J. Courths-Mahler (45), J.I. Kraszewski (44) i S. Fleszarowa-Muskat (42). Do grupy najmniej poczytnych autorów należeli: A. Szklarski (10), A. Mickiewicz (10), T. Dołęga-Mostowicz (10) i M. Blake (10). Wśród najpoczytniejszych książek znalazły się: pozycje z serii Harlequin (14% wskazań), Biblia (z wersjami dla dzieci; 3%), Przerwana dekada E. Gierka (3%), Stan wojenny – dlaczego? W. Jaruzelskiego (2%) i Scarlett, czyli dalszy ciąg „Przeminęło z wiatrem” A. Ripleya (2%). W badaniu w 1998 roku wzięło udział łącznie 1115 osób, jednak czytanie książek zadeklarowało 537 respondentów. Wśród osób w ogóle nieczytających byli przede wszystkim badani z wykształceniem podstawowym albo zasadniczym zawodowym. Spośród osób z wykształceniem średnim nie czytało 29% badanych, a z wykształceniem wyższym – tylko 12%. W grupie osób deklarujących czytanie (N = 537) największą popularnością cieszyły się książki z kanonu lektur szkolnych (25% wskazań), w dalszej kolejności: pozycje encyklopedyczno-poradnikowe (17%), obyczajowo-romansowe (16%), literatura faktu (15%). W tej edycji badania wyodrębniono także działy: eseistyka, publicystyka oraz ezoteryka i paranauka. Eseje i książki publicystyczne czytało 6% respondentów, a ezoteryczne i paranaukowe – 3%. Literaturą religijną interesowało się 13% osób deklarujących czytanie, książkami sensacyjno-kryminalnymi – 13%, fantastyką – 6%. Do najpoczytniejszych książek – wśród osób deklarujących czytanie – należały: Trylogia H. Sienkiewicza (7% wskazań), pozycje z serii Harlequin (4%), Krzyżacy Sienkiewicza (3%), Pan Tadeusz (2%), Biblia (z wersjami dla dzieci; 2%) i in. Wśród najpoczytniejszych autorów znaleźli się: H. Sienkiewicz (12%), A. Mickiewicz (4%), D. Steel (3%), W. Wharton (3%) i R. Ludlum (2%). Można stwierdzić, że nastąpiło pogłębienie się indywidualizacji i różnicowania czytelnictwa – tak w skali ogólnej, jak i jednostkowej. 20% czytających wymieniało takie pozycje spoza typologii jak: książki Whartona, J. Austen, I. Shawa, U. Eco i in. |