Abstrakt: |
Przedmiotem badań była zależność między odmiennością wyznaniową młodzieży a zachowaniami tolerancyjnymi i nietolerancyjnymi. W badaniach wzięło udział łącznie 594 uczniów, w tym 368 dziewcząt i 226 chłopców. 371 osób było wyznania rzymskokatolickiego, w tym: 225 dziewcząt i 146 chłopców. Pozostali uczniowie byli wyznania prawosławnego, w tym 143 dziewczęta i 80 chłopców. Respondenci pochodzili z dużych i małych miast, a także ze wsi. Próba miała charakter celowo-losowy. Tolerancja w opinii badanych uczniów to m.in.: szacunek dla innych religii, przyjaźń z osobami różnego wyznania, szanowanie odmiennych poglądów i wierzeń, wyrozumiałość, szacunek i akceptacja ludzi takimi, jakimi są itp. Na podstawie powyższych stwierdzeń można sądzić, że w opinii uczniów zachowania tolerancyjne postrzegane są jako aktywny proces, przejawiający się m.in. w: zrozumieniu, uznaniu i akceptacji. Uczniowie zwracali dużą uwagę na rolę rodziny w kształtowaniu zachowań tolerancyjnych: Moja mama jest wspaniałą osobą i mówi mi, żebym nie raniła innych ludzi. Tato podobnie. Mamy wielu znajomych i przyjaciół innego wyznania. Zachowania nietolerancyjne młodzież rozumiała jako odwrotność tolerancyjnych, tj.: brak szacunku, uznania, akceptacji, jako zachowania ośmieszające, obrażające i poniżające, związane ze stosowaniem sankcji wobec ludzi o odmiennych poglądach albo innego wyznania. 70% respondentów zadeklarowało, że przyjęliby zaproszenie na prywatkę, na której byliby jedynymi osobami odmiennego wyznania. Ponad 10% badanych przyjęłoby zaproszenie pod warunkiem, że nikt nie prześladowałby ich z powodu odmienności. 11,6% ankietowanych twierdziło, że wyznanie jest bardzo istotne i istotne w doborze przyjaciół. Dla ponad połowy badanych wyznanie jest czynnikiem neutralnym w doborze najbliższych znajomych. Dla 32,5% wyznanie jest w takim przypadku nieistotne albo zupełnie nieistotne. Zupełnie inny stosunek ma młodzież wobec wyznania, jeśli w grę wchodzi dobór partnera życiowego. Ponad 60% respondentów twierdziło, że w takim przypadku wyznanie ma charakter istotny albo bardzo istotny. Na podstawie uzyskanych odpowiedzi stworzono typologię zachowań tolerancyjnych: tolerancja ze względu na bezpośrednią znajomość, codzienne kontakty, koleżeństwo, przyjaźń, wspólne zainteresowania itp.; tolerancja ze względu na pokrewieństwo rodzinne; tolerancja w imię szacunku i miłości bliźniego; tolerancja w imię niepewności własnych racji; nietolerancja jako efekt uprzedzeń, stereotypów; nietolerancja ze względu na unikanie, brak kontaktów i świadomą separację; nietolerancja ze względu na zasadę, że powinna być jedna religia, która zjednoczy wszystkich. |