Przedmiotem badania były postawy wartościujące pokolenia X. Pokolenie X definiowano jako dojrzewające w odmiennej sytuacji kulturowo-społecznej niż pokolenia starsze, nieznające rzeczywistości PRL-u, pokolenie transformacji. W badaniu wzięła udział młodzież z klas trzecich liceów ogólnokształcących i z pierwszego roku studiujących na wybranych kierunkach na Uniwersytecie Warszawskim i Politechnice Warszawskiej. Przeanalizowano łącznie 1041 ankiet. Wśród respondentów było 49,9% kobiet i 50,1% mężczyzn; 51% uczniów liceów ogólnokształcących i 49% studentów. Posłużono się kwestionariuszem ankiety, która miała na celu wyłonienie dwóch grup: młodzieży odrzucającej pewne wartości przy preferowaniu takiego stanu rzeczy, w którym wartość ta jest nieobecna, oraz młodzieży kojarzącej daną wartość z sensem życia. W kwestionariuszu opisano 17 sytuacji dolegliwych albo traumatycznych, np. Tak się złożyło w twoim życiu, że uległeś wypadkowi; stałeś się niepełnosprawny; ciężko chorujesz, wymagasz opieki, lekarze nie dają ci szans powrotu do zdrowia. Pod opisem sytuacji znajdowały się trzy odpowiedzi: pierwsza podkreślała walory sytuacji, negowała jej wady, druga potwierdzała dolegliwość, ale wskazywała, że można dać sobie psychicznie z nią radę, trzecia wyrażała myśl, że dana wartość jest dla danej osoby równoważna z sensem życia. Sytuacje opisane w ankiecie można podzielić na trzy kategorie: sposób bycia w świecie: kalectwo, brak podmiotowego sprawstwa w kierowaniu swoim życiem, postępowanie niezgodne z zasadami moralnymi, podobieństwo do innych – brak poczucia oryginalności i odrębności, życie, w którym brak jest silnych przeżyć emocjonalnych, życie męczące, pełne napięć i stresów; sytuacje związane z życiem osobistym: brak stałego partnera, utrata partnera z powodu jego odejścia albo śmierci, brak przeżycia prawdziwej miłości, bezdzietność, małżeństwo zawarte i utrzymywane tylko ze względu na dziecko; sytuacje związane ze sferą zawodową: brak szczególnych uzdolnień, ubóstwo, brak materialnych albo prestiżowych sukcesów, bezrobocie, konieczność wejścia w układy rywalizacyjne, nieciekawa praca. Dla 13,8% respondentów utrata partnera wiązała się z jednoczesną utratą sensu życia. W opinii 18% brak partnera może stanowić szansę na sprawdzenie własnej niezależności, odporności i siły charakteru. Zdaniem 59,7% badanych rozpacz i rozpamiętywanie niewiele pomoże. Trzeba poświęcić się dzieciom, pracy, starać się podróżować, pomagać innym – można wiele. Partner jest bardzo ważny, ale na tym świat się nie kończy. Wynik ten okazał się dość zaskakujący, bo nadrzędną wartością młodzieży w latach dziewięćdziesiątych była rodzina. Jednak dla młodzieży tego okresu świat był serią egzystencjalnych wyzwań, skierowanych do każdej jednostki z osobna – mimo śmierci najbliższej osoby. Respondenci w wypowiedziach swobodnych pisali m.in.: Zapewne byłaby to jedna z najcięższych sytuacji, ale starałbym się nie popadać w zbytnią depresję. Z bólem szukałbym czegoś nowego, swego miejsca w życiu bez tej osoby. Życiowy dramat – w opinii większości – to wyzwanie, z którym powinno się umieć uporać. Postawa ta była wspólna dla badanych mimo wyznawanego światopoglądu. Sformułowano listę 13 wartości: podmiotowość, moralność, oryginalność, silne emocje, życie bez stresu, partner, miłość, małżeństwo z dobrowolnego wyboru, dziecko, talent, ciekawa praca, brak rywalizacji oraz sukces. Osiem z nich ponad 23% badanych uznało za wartości egzystencjalne. Sześć spośród tych ośmiu tyle samo badanych odrzuciło. Świadczy to o destrukcji ogólnych wzorów aksjologicznych. Okazuje się, że w obrębie określonej wartości młodzież porusza się swobodnie, nie działa w oparciu o ustalone wzory, nakazujące obranie postawy jednoznacznie negatywnej albo pozytywnej. Ponadto wielu młodych ludzi prezentowało brak zainteresowania polityką albo jej wyraźną dezaprobatę. 22,3% badanych deklarowało wiarę przy jednoczesnym braku przywiązania do Kościoła katolickiego. Na podstawie wyników badania wyróżniono następujące typy idealne: autentyczny katolik, chłodno-rywalizacyjny, emocjonalny indywidualista, homeostatyczno-wspólnotowy.