Abstrakt: |
Celem badania była weryfikacja hipotezy, że w przypadku naruszenia akceptowanej przez siebie normy jednostka, u której popełnienie czynu zabronionego wywołuje dysonans moralny, stosuje różne techniki neutralizacji, by zredukować dysonans. Sformułowano pytania badawcze: czy techniki neutralizacji normy nietykalności osobistej stosowane przez dorosłych przestępców-recydywistów są podobne do opisanych przez Matzę i Sykesa w odniesieniu do nieletnich sprawców przestępstw; czy grupy przestępców i nieprzestępców różnią się między sobą ze względu na stosowane techniki neutralizacji; czy osoby badane, u których stwierdzono wysoki poziom agresywności (mierzony Skalą Agresji Buss-Durke) stosują techniki neutralizacji bardziej agresywne wobec obowiązującego porządku normatywnego. Badaniem objęto 61 więźniów zakładu karnego skazanych za przestępstwa agresywne oraz 61 uczniów technikum zawodowego dla pracujących. Zastosowano Skalę Akceptacji Normy Nietykalności Osobistej, Skalę Agresji Buss-Durkee, zadanie polegające na dokończeniu historyjek słownych. W wyniku badania potwierdzono postawioną hipotezę; techniki stosowane przez dorosłych przestępców recydywistów były zbieżne z kategoriami Matzy i Sykesa dotyczącymi nieletnich, w grupie dorosłych nie występowała technika polegająca na odwołaniu się do wyższych racji; członkowie badanych grup stosowali podobne techniki neutralizacji normy nietykalności osobistej, między obiema grupami nie było istotnych różnic w procentowym udziale poszczególnych sposobów usprawiedliwień wśród wyróżnionych technik; nie stwierdzono związku między agresywnością jako cechą osobowości a preferowaniem określonych technik neutralizacji normy, udział procentowy poszczególnych usprawiedliwień był odbiciem tendencji zarysowującej się w całej populacji badanej. |