Abstrakt: |
Celem badania było określenie poziomu samoakceptacji i przejawianych form zachowania się dorastającej młodzieży w zależności od płci, wieku życia i stopnia nasilenia się niepłynności mówienia. Badaniem objęto 106 osób (14 dziewcząt, 92 chłopców) w wieku 10-21 lat; 53 osoby jąkające się stanowiły grupę badawczą, 53 osoby bez oznak niepłynności mówienia – grupę kontrolną. Zastosowano testy niepłynności mówienia, Skalę „obrazu samego siebie” własnej konstrukcji, próbę samoopisu Jaki (jaka) jestem, Jaki (jaka) chciał(a)bym być?, Kwestionariusz przystosowania społecznego, Skalę zachowań werbalnych własnej konstrukcji. Stwierdzono, że młodzież jąkająca się w porównaniu z rówieśnikami niejąkającymi odznaczała się niższym poziomem samoakceptacji, wyższym wskaźnikiem lęku, wyższą reaktywnością, niższym stopniem uspołecznienia, wyższym stopniem przyhamowania, tendencjami do wycofywania się, unikaniem kontaktów z ludźmi. Poziom samoakceptacji młodzieży jąkającej się prawdopodobnie nie zależał od płci, raczej od indywidualnych predyspozycji osobowościowych; największe podobieństwo poziomu samoakceptacji do rówieśników mówiących płynnie wykazywała młodzież jąkająca się w wieku 15-18 lat. Stopień niepłynności mówienia obniżał się wraz z wiekiem, wykazywał wartości malejące wraz ze wzrostem doświadczeń edukacyjnych. Płeć badanych wydawała się różnicować stopień niepłynności mówienia; wszystkie dziewczęta charakteryzował stopień umiarkowany, u chłopców występował rozrzut od lekkiego do znacznego stopnia. Istniała umiarkowana, istotna statystycznie zależność między poziomem samoakceptacji a stopniem nasilenia niepłynności mówienia – im wyższy poziom samoakceptacji, tym częściej obserwowano obniżanie się stopnia niepłynności. Poziom samoakceptacji młodzieży jąkającej się korelował z pozytywnymi lub negatywnymi formami zachowań społecznych osób badanych. Nie odnotowano niskiego poziomu samoakceptacji u młodzieży z grupy kontrolnej. |