Abstrakt: |
Celem badania było określenie funkcji podręcznika realizowanego w praktyce. Badaniem objęto 856 nauczycieli szkół podstawowych specjalnych dla dzieci lekko upośledzonych umysłowo z województwa bielskiego (około 80% nauczycieli z województwa spełniających założone kryteria) dobranych celowo: zatrudnionych w pełnym wymiarze godzin, nauczających w klasach VI-VIII przynajmniej jednego z przedmiotów: język polski, historia, przyroda, geografia. Zastosowano kwestionariusz dla nauczycieli, obserwację zajęć we wszystkich szkołach specjalnych województwa bielskiego w klasach VI-VIII, na których używano podręcznika (80 lekcji języka polskiego i historii, 49 przyrody i geografii). 47,6% nauczycieli używało podręczników na większości lekcji, 36,1% na każdej; możliwość korzystania z technicznych środków nauczania i aktualnie używanego podręcznika 39,5% oceniło jako dobrą, 31,4% jako średnią; zdaniem 83,7% tradycyjny podręcznik nie zostanie wyparty w ciągu najbliższych lat przez techniczne środki nauczania w szkolnictwie specjalnym; dostępność środków nauczania we własnej szkole 59,3% oceniło jako zbyt małą, 27,9% jako średnią; techniczne środki jako element współpracujący z podręcznikiem 58,1% wykorzystywało rzadko; inne środki w ten sposób 55,8% wykorzystywało rzadko, 36,1% często. Na 51,2% lekcji języka polskiego i historii podręcznik był głównym środkiem dydaktycznym, na 17,5% jedynym, na 16,3% jednym z głównych, na 15% uzupełniającym; na 12,2% lekcji przyrody i geografii podręcznik był głównym środkiem, na 51,2% jednym z głównych, na 36,7% uzupełniającym. Na lekcjach języka polskiego i historii podręcznik stanowił najczęściej: źródło materiałów do ćwiczeń – 72,5%, źródło informacji – 61,2%, źródło ilustracji – 32,5%; na lekcjach przyrody i geografii: źródło informacji naprowadzającej – 42,8%, źródło ilustracji – 36,7%, źródło materiałów do ćwiczeń – 30,6%. |