Abstrakt: |
Badanie poświęcone było analizie związków między upośledzeniem umysłowym a depresją; celem była m.in. weryfikacja hipotez: symptomatologia depresyjna jest częściej obecna w funkcjonowaniu dzieci z upośledzeniem umysłowym niż prawidłowo rozwijających się; są możliwe różnice w zakresie częstotliwości manifestowania symptomów depresji u obu grup; symptomatologia depresyjna jest częściej obecna u chłopców; symptomy depresyjne u obu grup dzieci współwystępują z lękiem, agresywnością, chwiejnością emocjonalną, stopniem zadowolenia ze wsparcia społecznego. Badaniem objęto 200 dzieci z lekkim upośledzeniem umysłowym i 100 o prawidłowym poziomie funkcjonowania intelektualnego. Zastosowano Inwentarz Stanu i Cechy Lęku dla Dzieci (STAIC) w modyfikacji Wrześniewskiego i Iwaniszczuk, wersje eksperymentalne narzędzi: Inwentarz Depresyjności Dziecka M. Kovacs, Skalę Werbalnej i Fizycznej Agresji oraz Skalę Chwiejności Emocjonalnej Caprary i Pastorelli, Listę Manifestowanych Symptomów Depresyjnych w Klasie Szkolnej Bauera (wypełniany przez nauczyciela), narzędzia opracowane na potrzeby badania: Kwestionariusz Wsparcia Społecznego Dziecka, Listę Symptomów Depresyjnych Manifestowanych w Środowisku Domowym (wypełniany przez matkę). Wyniki badania były następujące: dzieci z upośledzeniem prezentowały większe nasilenie symptomów depresyjnych; potwierdzono hipotezę o większej depresyjności dzieci z upośledzeniem; chłopcy z upośledzeniem uzyskiwali w Inwentarzu Depresyjności wyższe wyniki niż dziewczęta z upośledzeniem; dziewczęta prawidłowo rozwijające się uzyskiwały w Inwentarzu Depresyjności istotnie wyższe wyniki niż chłopcy; dzieci z upośledzeniem częściej manifestowały obniżenie nastroju, nie stwierdzono w tym zakresie różnic między płciami w obu grupach; dzieci z upośledzeniem częściej skarżyły się na trudności w kontaktach interpersonalnych, częściej dotyczyło to chłopców; nieefektywność nie różnicowała obu grup dzieci, w grupie upośledzonych istotnie wyższe wyniki uzyskiwali chłopcy; u dzieci z upośledzeniem częściej miała miejsce utrata zainteresowania dotychczas preferowanymi formami aktywności, w tym zakresie nie stwierdzono różnic między płciami w obu grupach; dzieci z upośledzeniem miały bardziej negatywną samoocenę, częściej dotyczyło to chłopców; u chłopców z upośledzeniem symptomy depresyjne współwystępowały z lękiem, agresywnością, chwiejnością emocjonalną oraz niskim stopniem zadowolenia z otrzymywanego wsparcia, u chłopców rozwijających się normalnie – ze stopniem zadowolenia ze wsparcia (silna zależność ujemna); u dziewcząt z upośledzeniem i prawidłowo rozwijających się symptomy depresyjne współwystępowały z niskim stopniem zadowolenia z otrzymywanego wsparcia społecznego. |