Abstrakt: |
Celem badania było stwierdzenie, czy i w jakim natężeniu w szkołach występują zjawiska sprzyjające tworzeniu klimatu bezprawia. Próbowano również określić, w jaki sposób nauczyciele i uczniowie postrzegają rzeczywistość szkoły pod tym względem. W badaniu posłużono się kwestionariuszem ankiety, w której opisano sześć sytuacjil; poproszono uczniów o próbę rozwiązania zarysowanego problemu. W badaniu pilotażowym zebrano łącznie 117 ankiet wśród uczniów klas pierwszych w czterech liceach ogólnokształcących w Poznaniu; analizie poddano 100 kwestionariuszy. Badaniem objęto także 53 nauczycieli studiujących zaocznie pedagogikę, pracujących w szkołach. W przypadku nauczycieli posłużono się metodą wywiadu. Pierwsza z sytuacji opisanych w ankiecie dotyczyła szkód materialnych w szkołach (niszczenie ławek, kradzież pomocy naukowych, dewastowanie toalet), druga – luźnej atmosfery w szkole, która powodowała spóźnianie się uczniów na lekcje, nieodrabianie prac domowych itp. W trzeciej sytuacji opisano uczniów ordynarnie odnoszących się do nauczyciela, w czwartej zaś – dręczenie słabszych i młodszych uczniów przez starszą młodzież. W piątej historii przedstawiono problem picia alkoholu na imprezach organizowanych przez szkołę, w szóstej – problem palenia papierosów przez uczniów na terenie szkoły. Uczniowie mieli wcielić się w dyrektorów i zaproponować rozwiązanie opisanych sytuacji. Pierwsza z opisanych sytuacji zdarzała się codziennie w 13% szkół, druga – w 36%, trzecia i czwarta – w 20%, piąta – w 46%. Okazało się, że najczęstszym problemem w szkołach jest palenie papierosów przez młodzież – 47% respondentów twierdziło, że palenie na terenie ich szkół zdarza się codziennie. Zdecydowanie najrzadziej szkoły borykały się z sytuacjami, w których uczniowie ordynarnie odnosili się do nauczycieli albo starsi uczniowie dręczyli młodszych i słabszych. Tylko 9% uczniów zadeklarowało, że nie zetknęło się z paleniem na terenie szkoły. Równie nagminne jak palenie tytoniu przez młodzież okazało się picie alkoholu przez uczniów. Często zdarzały się w szkołach sytuacje wynikające z niewystarczającej dyscypliny – spóźnianie się, nieodrabianie zadań domowych, nieprzynoszenie podręczników i zeszytów na zajęcia. W opinii nauczycieli w szkołach najczęściej występują niewłaściwe zachowania starszych uczniów wobec młodszych, wandalizm i brak dyscypliny. Badani nauczyciele podkreślali na pierwszym miejscu brak dyscypliny powodujący niewłaściwe zachowania uczniów, mniejszą rangę natomiast niż uczniowie przypisywali takim zjawiskom jak nikotynizm, picie alkoholu, rozboje. |