Abstrakt: |
Przedmiotem badania były możliwości kompensacji sieroctwa w małych domach dziecka. W badaniu wzięli udział wychowawcy i wychowankowie (31) małego niepublicznego domu dziecka. 14 dzieci w badanej grupie było w wieku od siedmiu do 12 lat, 17 dzieci – w wieku od 14 do 19 lat. Wśród wychowanków znalazło się 16 dziewcząt i 15 chłopców. Wśród 10 wychowawczyń było pięć zakonnic i pięć osób świeckich. Do zbadania układu stosunków emocjonalnych wykorzystano Plebiscyt Życzliwości i Niechęci. Pięć wychowawczyń, w tym dwie świeckie i trzy zakonnice, były darzone przez wychowanków bardzo dużą sympatią, przeciętną zaś sympatią cieszyły się cztery wychowawczynie, antypatią – tylko jedna (zakonnica, skłonna do nadmiernego rygoryzmu, mimo to sumienna; darzyła dzieci sympatią, nie umiała jej jednak okazać). 26 wychowanków cieszyło się bardzo dużą sympatią wychowawczyń, pozostali zaś – przeciętną. Wychowankowie twierdzili, że ich wychowawczynie są zbyt mało empatyczne i mało wrażliwe na ich pragnienia. Podkreślali przy tym, że są to osoby również przyjazne i pogodne. Okazało się, że dzieci nie ufały wychowawczyniom, nie chciałyby ich obecności w sytuacji wymagającej zaangażowania emocjonalnego. Większość wychowawczyń nie stanowiła wzorów osobowych dla młodzieży. Można zatem uznać, że tylko powierzchowne relacje wychowanków z wychowawczyniami były poprawne; stosunki te nie mogłyby kompensować dzieciom poczucia sieroctwa. Jedynie w opinii dwóch wychowanków stosunek dzieci wobec wychowawczyń był wysoce pozytywny. 17 określiło go jako umiarkowanie pozytywny, a 12 – jako negatywny. Dziewięć z 10 wychowawczyń stwierdziło, że nie są w stanie zaspokoić potrzeb emocjonalnych swoich wychowanków. Dystans emocjonalny dzieci wobec wychowawczyń w pewnej mierze wynikał z poczucia, że pobyt w domu dziecka jest tylko tymczasowy, a sam dom dziecka nie będzie dla wychowanków nigdy prawdziwym domem rodzinnym. Rozwój indywidualnych więzi między dziećmi a wychowawczyniami był utrudniony również przez dominację relacji o charakterze formalno-organizacyjnym. |