Celem badań było określenie zmian, jakie zachodzą w przypadku aspiracji życiowych wśród adolescentów. W pierwszym etapie badania (1995) wzięło udział 347 uczniów, w tym 176 dziewcząt i 171 chłopców, rozpoczynających naukę w liceach ogólnokształcących na Opolszczyźnie (w Nysie, Otmuchowie i Paczkowie). Badanie z 1999 roku (przeprowadzone na tej samej populacji) ujawniło znaczną zmianę w zakresie aspiracji edukacyjnych, zawodowych, rodzinnych i materialnych, deklarowanych przez uczniów na początku eksperymentu. W pierwszym etapie badania wśród uczniów przeważały aspiracje zawodowe i edukacyjne, stawiane na pierwszym miejscu w hierarchii wartości młodzieży. Okazało się, że po czterech latach nauki w szkole średniej uczniowie przejawiali znacznie rzadziej postawy prospołeczne, stali się bardziej skoncentrowani na własnych sprawach. W dużo mniejszym stopniu deklarowali potrzebę zaangażowania w życie społeczne. Odnotowano znaczący spadek w przypadku aspiracji edukacyjnych, a wzrost w zakresie aspiracji rodzinnych. Przywiązywanie mniejszej wagi do wykształcenia należy potraktować jako urealnienie możliwości realizacji planów związanych z edukacją. Młodzież rozpoczynająca naukę w szkole średniej formułuje raczej marzenia niż faktyczne plany związane z kształceniem. Po czterech latach nauki marzenia to są już w znacznej mierze zweryfikowane, niejednokrotnie ulegają całkowitej zmianie, zwłaszcza jeśli chodzi o kierunek studiów. Niewielu było uczniów, którzy nie chcieli podejść do egzaminu maturalnego; w większości były to osoby ze słabymi wynikami w nauce. Wielu maturzystów chciało kontynuować naukę w policealnych szkołach zawodowych (takie plany miało niewiele osób w pierwszym etapie badania). Licealiści twierdzili, że na obniżenie ich aspiracji edukacyjnych miały wpływ takie czynniki jak: trudna sytuacja materialna rodziny, brak perspektyw na pracę zgodną z zainteresowaniami i wykształceniem, niestabilność warunków społecznych, politycznych i ekonomicznych. Wielu uczniów zwracało uwagę, że osoby z wyższym wykształceniem często zarabiają znaczniej mniej niż wymagałby tego prestiż społeczny. Zaobserwowano, że spadkowi aspiracji edukacyjnych towarzyszył wzrost aspiracji materialnych. Dlatego też nie planowali studiów kształcących w takich zawodach jak: lekarz, prawnik, profesor. Powodem takiej sytuacji były zbyt małe zarobki w stosunku do ich wymagań co do sytuacji materialno-bytowej. Młodzież ograniczała swoje aspiracje edukacyjne do zawodów niewymagających dużych kwalifikacji, a zapewniających wysokie zarobki. Taki spadek bez wątpienia zagraża rozwojowi i socjalizacji uczniów. O wzroście aspiracji materialnych może świadczyć tendencja młodzieży do konsumpcyjnego stylu życia. Co ciekawe, aspiracje społeczne, deklarowane przez większość uczniów rozpoczynających naukę w liceum, prawie zupełnie zanikły wśród maturzystów. W przypadku uczniów kończących liceum aktywność społeczna kojarzona była przede wszystkim ze spełnianiem ról zawodowych i rodzinnych. Wielu uczniów twierdziło, że w Polsce nie będą mieli możliwości, by osiągnąć wysoki standard życia, dlatego też planowali wyjazd za granicę w niedługim czasie po zdaniu matury. Licealistom towarzyszyło poczucie frustracji, niespełnienia i odrzucenia, niektórzy twierdzili, że stracili chęć do życia, inni – że zamierzają szukać akceptacji w grupach subkulturowych, nierzadko o agresywnym charakterze. Młodzież wyrażająca pesymistyczne nastawienie wobec przyszłości powinna zostać objęta działaniami korekcyjnymi, by przywrócić aspiracje adekwatne do zainteresowań i możliwości. W roli doradcy może wystąpić nauczyciel, który dla ucznia w schyłkowym okresie dorastania staje się partnerem i przyjacielem.