Abstrakt: |
Celem badań było wdrożenie upodmiotowiających spotkań dydaktycznych, wspierających systemowo elementarne zdolności twórcze uczniów niższych klas szkoły podstawowej. Eksperyment przeprowadzono w 15 szkołach na Śląsku. Badanie objęło 315 uczniów: 91 z klas pierwszych, 105 z drugich i 119 z trzecich. Następnie wyeliminowano oddziały klasowe, których wyniki średnie odbiegały od pozostałych. Do dalszych rozważań eksperymentalnych zakwalifikowano 15 par oddziałów klas I–III. Uczniowie wykonywali 55 zadań realizacyjnych, z których 39 było ukierunkowanych na wspieranie myślenia dywergencyjnego, 16 – na wspieranie myślenia konwergencyjnego. Większość zadań stymulowała przede wszystkim twórczą aktywność percepcyjno-manualną. Uczniowie najlepiej wykonywali zadania percepcyjno-manipulacyjne we wstępnym etapie ćwiczeń twórczych – taki wynik był zamierzony przez autora badań, miał motywować dzieci do dalszej samodzielnej pracy twórczej. W trzecim etapie badania, w którym wykorzystano ćwiczenia percepcyjno-manipulacyjne, zadania wykonało poprawnie 86,2% uczniów. Aż 99% badanych (w tym wszyscy uczniowie z klas trzecich) bezbłędnie wykonało zadanie polegające na umieszczeniu różnokształtnych klocków w kuli o zróżnicowanych kształtach. Większość uczniów nie miała problemu z wykonaniem zadania polegającego na ułożeniu paska przez dopasowanie do siebie sześciu kartonowych figur o wymyślnie zróżnicowanych kształtach. W zadaniu czwartym poproszono uczniów o ułożenie trzeciego domku z wykorzystaniem trzech równych patyczków (uczniowie mieli już dwa domki ułożone z patyczków jednakowej wielkości). Na wykonanie zadania badani mieli dwie minuty. 31,1% respondentów nie zmieściło się w limicie czasowym. Zadanie zostało wykonane poprawnie przez 60,4% pierwszoklasistów, 68,6% drugoklasistów i 75,6% trzecioklasistów uczestniczących w spotkaniach. Uczniowie mieli do rozwiązania siedem ćwiczeń wspierających płynność psychomotoryczną. 94% badanych wykonało poprawnie zadanie polegające na przenoszeniu skrawków papierków bez dotykania ich palcami. 89,5% poradziło sobie z zadaniem polegającym na rekonstruowaniu potłuczonych talerzy z ich skorup. Prawie połowa respondentów miała trudności z wykonaniem zadań szóstego i siódmego. Pierwsze z nich polegało na układaniu na planszy liczb, których suma kolumn, wierszy i po przekątnej dała 15 – poprawnie wykonało je 54,9% uczniów. Drugie zostało rozwiązane przez 51,7% badanych; polegało na przekształceniu dziewięciu kwadratów ułożonych z 24 patyczków w trzy kwadraty. Na podstawie testu końcowego stwierdzono, że uczniowie z grupy eksperymentalnej uzyskali znacznie lepsze rezultaty niż dzieci z grupy kontrolnej. Uczniowie z grupy eksperymentalnej mogli uzyskać maksymalnie 6300 – zdobyli 5481 (87%). Maksymalny wynik grupy kontrolnej wynosił 6000 punktów; uczniowie uzyskali łącznie 3893 punkty (64,9%). Różnice w teście końcowym między obiema grupami należy potraktować jako istotne statystycznie. Systemowe wspieranie elementarnych zdolności twórczych w toku upodmiotowiających spotkań dydaktycznych należy uznać za skuteczną innowację. |